Η Κλόι Γκριν είναι η απόκληρη, ιδιόρρυθμη αριστούχος μαθήτρια της Χριστιανικής Ακαδημίας Γουίλογκροβ, στο Φολς Μπιτς της Αλαμπάμα – σιχαίνεται την πόλη αυτή στην οποία μετακόμισε με τις μαμάδες της πριν χρόνια από την Καλιφόρνια, είναι ανοιχτά bi σε μια κοινότητα χριστιανική και βαθιά ομοφοβική, κάνει παρέα μόνο με τα υπόλοιπα αλλόκοτα παιδιά και τους κοινωνικά παρίες, και έχει έναν μόνο στόχο μέχρι την αποφοίτηση: να ξεπεράσει στη βαθμολογία τη Σάρα Γουίλερ, το χρυσό κορίτσι του Γουίλογκροβ, πρότυπο ομορφιάς, υπόδειγμα χριστιανικής ηθικής και ακαδημαϊκή της νέμεση. Αυτό που δεν περίμενε ποτέ, όμως, είναι πως η Σάρα θα τη φιλούσε αναπάντεχα στο ασανσέρ του σχολείου – και λίγες μέρες μετά θα εξαφανιζόταν. Τώρα, η Κλόι προσπαθεί να τη βρει, βασισμένη στα στοιχεία που σκόρπισε πίσω της, όμως στην πορεία θα συνειδητοποιήσει πολλά πράγματα για την ίδια τη Σάρα, για το Φολς Μπιτς, αλλά και για τον εαυτό της.
Η queer Αμερικανίδα συγγραφέας Casey McQuiston έγινε γνωστή με το λογοτεχνικό ντεμπούτο της Κόκκινο, Λευκό και Βασιλικό Μπλε (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα), μια queer ιστορία αγάπης ανάμεσα στον γιό της Προέδρου των ΗΠΑ και τον πρίγκιπα της Ουαλίας, και έκτοτε κάθε βιβλίο της εκτοξεύεται στην κορυφή των πωλήσεων και γίνεται BookTok sensation. Το τελευταίο της μυθιστόρημα, Φίλησα τη Σάρα Γουίλερ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Ειρήνης Παϊδούση, είναι η δική της, queer εκδοχή του εφηβικού μυθιστορήματος μυστηρίου.
Η Σάρα Γουίλερ είναι το Τέλειο Κορίτσι: ξανθιά, πανέμορφη και αψεγάδιαστη, με ένα μόνιμα λαμπερό λίπγκλος στα χείλη, prom queen και το δημοφιλέστερο κορίτσι του σχολείου της, γόνος πάμπλουτης οικογένειας, αριστούχος και πρότυπο χριστιανικής αρετής. Η Σάρα Γουίλερ μοιάζει να τα έχει όλα – τότε, όμως, τι δουλειά είχε να φιλήσει την Κλόι Γκριν, το outcast του σχολείου, το μη δημοφιλές bi κορίτσι και ανταγωνίστριά της για την αριστεία; Και το κυριότερο, γιατί εξαφανίστηκε αμέσως μετά τον σχολικό χορό και μόλις 42 ημέρες πριν την αποφοίτηση;
Η Κλόι ξεκινά να την ψάχνει, όμως σύντομα συνειδητοποιεί πως δεν ήταν η μόνη που δέχτηκε φιλί από τη Σάρα: φίλησε και τον Σμιθ Πάρκερ, το επί σειρά ετών αγόρι της και πασαδόρο της σχολικής ομάδας φούτμπολ, αλλά και τον γείτονά της, Ρόρι Χέρον, stoner σκεϊτά και το κακό παιδί του σχολείου. Στην κοινωνική διαστρωμάτωση του Γουίλογκροβ, η Σάρα και ο Σμιθ βρίσκονται στην κορυφή, ενώ η Κλόι και ο Ρόρι στον πάτο της τροφικής αλυσίδας. Όμως, απ’ ό,τι φαίνεται, η Σάρα άφησε και στους τρεις τους μια σειρά από σημειώματα μέσα σε ροζ φακέλους, γρίφους τους οποίους μπορούν να λύσουν μόνο από κοινού. Η Σάρα οργανώνει ένα δαιδαλώδες κυνήγι θησαυρού με διάσπαρτα τα στοιχεία του σε όλο το Φολς Μπιτς, μια περίπλοκη, εγκεφαλική παρτίδα σκάκι με μοναδικό της έπαθλο τη βαθύτερη, ουσιαστικότερη κατανόηση της ίδιας και της ιδιοσυγκρασίας της.
Καθένας από τους τρεις τους αναζητά τη χαμένη Σάρα, το ιερό του δισκοπότηρο, με διαφορετικό απώτερο στόχο και νοηματοδότησή της: ο Σμιθ ψάχνει την καλύτερή του φίλη, τη μόνη που τον κάνει να αισθάνεται φυσιολογικός, ο Ρόρι το ιδανικό κορίτσι, την ενσάρκωση της τελειότητας που ο ίδιος έχει πλάσει, η Κλόι τη νέμεση και ακαδημαϊκή ανταγωνίστριά της, ένα σύμβολο που ο καθένας τους ερμηνεύει διαφορετικά αλλά που μακράν απέχει από τον πυρήνα της ίδιας της Σάρα. Εκείνη αποδεικνύεται πολύ πιο πολυδιάστατη, πολύ πιο περίπλοκη απ’ ό,τι ο κόσμος νόμιζε για εκείνη – το χρυσό κορίτσι, ο πυλώνας της αριστείας και της χριστιανικής ηθικής, ήταν μνησίκακη και εκδικητική, ανταγωνιστική και εγωίστρια, μηχανορραφούσε μονίμως σχέδια επίτευξης των στόχων της. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα ή τελικά η Σάρα, όπως όλοι οι μαθητές του Γουίλογκροβ, έχει πολύ περισσότερες πτυχές και επίπεδα από όσα αναγνωρίζει το γυμνό μάτι;
Η McQuiston συνθέτει τη δική της ερμηνεία του εφηβικού μυθιστορήματος μυστηρίου, αποτίνοντας φόρο τιμής στον John Green και τις Χάρτινες Πόλεις του, σε μια ιστορία όπου οι ήρωες αποκωδικοποιούν γρίφους, εισβάλλουν σε σπίτια και γραφεία διευθυντών, εξαπολύουν ένα κυνήγι γάτας-ποντικιού και εμπλέκονται σε μια σειρά από περιπέτειες και ανδραγαθήματα, όσο στην πορεία ο αληθινός τους εαυτός προβάλλει κάτω από τα εφηβικά προσωπεία που ενδύονταν, γνωρίζουν καλύτερα ο ένας τον άλλον, την πόλη τους, αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό. Στο δεύτερο μισό του βιβλίου, πολιτικοποιεί τη γραφή της πολύ περισσότερο, αναλύει μεθοδικά και με ευαισθησία όλες τις συνισταμένες του να μεγαλώνεις ως queer παιδί και να ενηλικιώνεσαι σε μια χριστιανική, συντηρητική πόλη του αμερικανικού Νότου, και καταλήγει σε μια ολόφωτη, λαμπερή queer παρέλαση, πολιτικό καταγγελτήριο και συνάμα γιορτή.
Από το φιλελεύθερο και προοδευτικό Λος Άντζελες, η Κλόι και οι μαμάδες της φτάνουν στο χριστιανικό, πουριτανικό Φολς Μπιτς της Αλαμπάμα, γενέτειρα μιας εκ των δύο μαμάδων της, μια μικρή πόλη όπου όλοι γνωρίζουν τα μυστικά όλων, όπου κάθε κουτσομπολιό αποτελεί ημερήσια είδηση, όπου κάθε σπίτι διαθέτει γλυκό τσάι και τηγανητό κοτόπουλο, αλλά και όπου οι σελίδες σεξουαλικής αναπαραγωγής στη Βιολογία δεν διδάσκονται, οι φούστες έχουν συγκεκριμένο εγκεκριμένο μήκος, τα queer παιδιά κρύβονται και η ομοφυλοφιλία αποτελεί όνειδος και σχολικό παράπτωμα. Το Γουίλογκροβ, η χριστιανική ακαδημία όπου φοιτούν, είναι εμποτισμένη από πουριτανισμό, θρησκοληψία και ομοφοβία, επιβάλλει συντηρητικό dress code στους σπουδαστές, διδάσκει την αποχή ως μοναδική μέθοδο σεξουαλικής προφύλαξης, διακηρύττει πως η ομοφυλοφιλία είναι βδελυρή, νοσηρή, αντίθετη με τις προσταγές του Θεού.
Η McQuiston καταδεικνύει τη σεξουαλική και ομοερωτική καταπίεση στη λεγόμενη Ζώνη της Βίβλου – κατέχοντας γνώση βιωματική καθώς και η ίδια μεγάλωσε στη νότια Λουιζιάνα ως queer παιδί -, γράφει για εφήβους που έχουν γαλουχηθεί με το ετεροφυλοφιλικό αφήγημα ως μόνη αποδεκτή οδό, που καταπνίγουν τις επιθυμίες τους, τη σεξουαλικότητα και την έκφραση του φύλου τους για να αισθάνονται πως ανήκουν και να μην εξοστρακιστούν από μια κοινωνία μισαλλόδοξη που μισεί τη διαφορετικότητα, μια πραγματικότητα βασανιστικά επίκαιρη. Προσεγγίζει τις θεματικές της με προσοχή, λεπταισθησία και ευρεία σκέψη, αναγνωρίζει τις διακυμάνσεις και τις μεταβλητές στο υπόβαθρο και την προέλευση καθενός από τους χαρακτήρες, δεν καταδικάζει εξ ολοκλήρου την πόλη και μαζί της σύσσωμο τον αμερικανικό Νότο αλλά αντίθετα προτάσσει τρόπους συσπείρωσης, αντίδρασης και διαμαρτυρίας απέναντι σε καταπιεστικά, ομοφοβικά πλαίσια.
Μόνο αδύναμο σημείο του βιβλίου, το κεντρικό love story, βεβιασμένο και δίχως τα θεμέλιά του να έχουν τεθεί επαρκώς στην αφήγηση, ενώ η ίδια η Σάρα σαν χαρακτήρας, και παρά την ηθική αποκατάστασή της βάσει του οικογενειακού, κοινωνικού και θρησκευτικού υποβάθρου της, παραμένει υπολογίστρια, εγωπαθής και εν τέλει τοξική. Το δε plot twist του βιβλίου και η τελική αποκάλυψη της αιτίας πίσω από την εξαφάνιση της Σάρα είναι μη ρεαλιστική, ενώ τα δύο μέρη του βιβλίου και οι ειδολογικές κατατάξεις του δεν εμφανίζουν αρκετή συνοχή.
Παρ’ όλα αυτά, και παρά τις όποιες ατέλειές του, το Φίλησα τη Σάρα Γουίλερ είναι ένα συμπεριληπτικό, LGBTQI+ εφηβικό μυθιστόρημα, με gay, bi και non-binary χαρακτήρες σάρκινους, αυθεντικούς και ενταγμένους στην αφήγηση, ένα βιβλίο για τη ρευστότητα της σεξουαλικότητας και του φύλου, για την άρνηση συμμόρφωσης στους έμφυλους ρόλους και τα στεγανά τους, για το coming out και όλο το συναισθηματικό roller-coaster στον δρόμο προς την ενηλικίωση. Η Casey McQuiston επανεφευρίσκει το YA μυθιστόρημα μυστηρίου ευρηματικά και δημιουργικά, με γραφή φρέσκια και σπαρταριστή, συνεχείς αναφορές στην ποπ κουλτούρα και χαρακτήρες ολοζώντανους, και ταυτόχρονα χαρίζει στους queer εφήβους την εκπροσώπηση στην YA λογοτεχνία που τους αναλογεί – και αυτό από μόνο του είναι άξιο μνείας.
