Οι Marvel σειρές του Netflix αποτελούν ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει το superhero είδος τηλεοπτικών σειρών (με εξαίρεση το φανταστικό Legion). Στον απόηχο του ντόρου που έχει κάνει αυτό τον καιρό η 3η σεζόν του Daredevil, οι εκδόσεις Οξύ επέλεξαν να γυρίσουν λίγο πίσω το χρόνο και να ξανασυστήσουν στο ελληνικό κοινό έναν παλιό γνώριμο, τον Punisher, έναν anti-hero που εντυπωσιάζει με τον ηθικό του κώδικα, είτε τον συμπαθεί, είτε τον αντιπαθεί κανείς. Τον Punisher (τηλεοπτικά) τον είχαμε δει παλιότερα στη 2η σεζόν του Daredevil, αλλά και πιο πρόσφατα στη δικιά του solo σειρά, η οποία γρήγορα κέρδισε τις εντυπώσεις.
Το comic, το οποίο επιλέγουν να μεταφράσουν στα ελληνικά οι εκδόσεις Οξύ ονομάζεται «Δουλέμποροι» και αποτελεί μέρος του πολύ δυνατού run του Garth Ennis, του σεναριογράφου του θρυλικού Preacher, αλλά και άλλων πολύ αξιόλογων comics, όπως τα The Boys και του Ghost Rider (απ’ τον κόσμο της Marvel). Συγκεκριμένα, ο τόμος «Δουλέμποροι» εμπεριέχει μία ολοκληρωμένη ιστορία, η οποία εκτυλίσσεται στα τεύχη 25-30 εκείνης της περιόδου του ήρωα της Marvel, η οποία μέτρησε συνολικά 60 τεύχη και έχει σημαδέψει την πορεία του χαρακτήρα. Πιο συγκεκριμένα το comic προέρχεται από μια περίοδο όπου ο Garth Ennis είχε ασχοληθεί συστηματικά με τον ήρωα της Marvel για 8 ολόκληρα χρόνια. Είχε ξεκινήσει το 2000 δημιουργώντας τον τίτλο «Marvel Knights: The Punisher», τον οποίο διαδέχτηκαν άλλοι τίτλοι όλα τα επόμενα χρόνια μέχρι και το 2008. Η σειρά απ’ την οποία προέρχεται το συγκεκριμένο comic είναι η «Punisher MAX», η οποία εκδιδόταν απ’ το 2004 έως το 2008. Μέσω αυτής ο Ennis αναδιαμόρφωσε τον Frank Castle δίνοντας πολλά νέα στοιχεία στον σκληροτράχηλο ήρωα, τα οποία τον χαρακτηρίζουν μέχρι και σήμερα.
Ο Punisher είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση anti-hero. Ο Frank Castle έχοντας χάσει την οικογένειά του αποφασίζει να αντιμετωπίσει το άδικο αποτελεσματικότερα απ’ την αστυνομία και τους «νομοταγείς» superheroes. Βασισμένος στον προσωπικό του ηθικό κώδικα επιλέγει να πολεμήσει τη φωτιά με φωτιά και να αντιμετωπίσει με τον πιο σκληρό τρόπο την εγκληματικότητα. Έτσι, στο ηθικό δίλημμα που έχει ταλανίσει κατά καιρούς κάθε αξιοπρόσεκτο superhero, το οποίο είναι αν θα θέσει σαν όριο στη δράση του την αφαίρεση της ζωής του αντιπάλου τους, ο Castle απαντά αρνητικά. Ο Punisher προτίθεται να τιμωρήσει με τον πιο σκληρό τρόπο το έγκλημα.
Φυσικά, αυτή η απόφαση του Castle είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενη, τόσο στον πραγματικό κόσμο, όσο και στον φανταστικό κόσμο των superheroes. Δεν είναι τυχαίο ότι το ερώτημα αν οι superheroes μπορούν να σκοτώνουν έχει αποτελέσει τη βάση ιστοριών, ορισμένες απ’ τις οποίες θεωρούνται απ’ τα αριστουργήματα των comics, όπως το Injustice: Gods among us, στο οποίο ο Superman εγκαθιστά τη δικιά του τάξη πραγμάτων, στην οποία απειλεί τους εχθρούς του ακόμα και με θάνατο. Αντίστοιχα διλήμματα έχουν προβληματίσει κατά καιρούς και άλλους superheroes πρώτης γραμμής, όπως ο Batman, ο Arrow και ο Daredevil. Βέβαια υπάρχουν απ’ την άλλη και anti-heroes όπως ο Deadpool, αλλά και οι Kick-Ass και Hit Girl, οι οποίοι χρησιμοποιούν σκληρή βία στις περιπέτειές τους και γι’ αυτό τα comics τους απευθύνονται κυρίως στο ενήλικο κοινό. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την αδιανόητη βία με την οποία ο Deadpool είχε εξαφανίσει ολόκληρο το Marvel Universe;
Οι «Δουλέμποροι» είναι μια χαρακτηριστική ιστορία ενήλικου comic. Είναι χαρακτηριστική του brandname «Max Comics», το οποίο συνοδεύει τον τίτλο και δόθηκε απ’ τους δημιουργούς για να τονίσει τη διαφορά σε σχέση με τη συνηθισμένη λογική των Marvel Comics. Με τα «Max Comics» η Marvel ήθελε να εγκαινιάσει μια ενήλικη comic σειρά με πολύ περισσότερη βία, αλλά και πιο κοινωνική θεματολογία. Ήταν μια αντίστοιχη προσπάθεια με εκείνη της DC που είχε ιδρύσει τα comics Vertigo, η οποία (πριν αυτονομηθεί) ήδη μας είχε χαρίσει φοβερές στιγμές, όπως το Preacher και το Transmetropolitan.
Το συγκεκριμένο comic αφορά ειδικότερα μια δραματική ιστορία εμπνευσμένη απ’ την πιο σκληρή πραγματικότητα του εγκληματικού κόσμου, απ’ το εμπόριο λευκής σαρκός. Θύματα της ιστορίας είναι νεαρές αλλοδαπές, προερχόμενες απ’ την Ευρώπη, τις οποίες δουλέμποροι τις εξαπατούν υποσχόμενοι ένα καλύτερο μέλλον στην Αμερική, στην οποία με το που φτάνουν τις παγιδεύουν σε σπίτια και τις αναγκάζουν με τις πιο βάναυσες μεθόδους να εκπορνευτούν. Οι εγκληματίες που διευθύνουν το συγκεκριμένο κύκλωμα έχουν επιρροή στα υψηλά κλιμάκια της αστυνομίας, η οποία την ίδια περίοδο ξεκινά να καταδιώκει τον Punisher σκηνοθετώντας δήθεν επιθέσεις του σε αστυνομικούς, προκειμένου να προστατευτούν οι μαφιόζοι. Πρόκειται για μια πολύ σκοτεινή υπόθεση, η οποία γίνεται ακόμα πιο θλιβερή αν σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά που συμβαίνουν στο comic λίγο μόνο απέχουν απ’ την πραγματικότητα του εγκληματικού κόσμου.
Σε αυτό το σημείο είναι αναγκαίο να σημειωθεί, ότι το χαρακτήρα της ενήλικης θεματολογίας ακολουθούν τόσο οι βίαιες σκηνές, όσο και η σκληρή γλώσσα του comic. Εδώ πάντα δημιουργείται ο κίνδυνος για τον μεταφραστή, ο οποίος καλείται να μεταφράσει στα ελληνικά την αμερικάνικη αργκό και αν δεν βρει τον κατάλληλο τρόπο να το κάνει κινδυνεύει πάντα να δημιουργήσει ένα παιδιάστικο αποτέλεσμα. Γνωρίζοντας, προφανώς αυτούς του κινδύνους ο Σάββας Αργυρού μας προσφέρει μια εξαιρετική απόδοση του ύφους του πρωτότυπου κειμένου, η οποία είναι εμφανώς δουλεμένη και προσεγμένη, όπως μας έχουν συνηθίσει με τα comics τους οι εκδόσεις Οξύ (και που δυστυχώς δεν είναι πάντα δεδομένο για ελληνικές μεταφράσεις comics, αφού όλοι έχουμε συναντήσει το φαινόμενο να μην δίνεται η απαραίτητη επιμέλεια και σημασία στο κείμενο ορισμένων comics από άλλους εκδοτικούς οίκους).
Επιστρέφοντας στο σχολιασμό του σεναρίου, αξίζει να παρατηρήσουμε ότι το σκηνικό που στήνει ο Garth Ennis είναι ιδανικό για να δοκιμαστούν και να νομιμοποιηθούν κοινωνικά οι αμφιλεγόμενες μέθοδοι που χρησιμοποιεί ο Punisher. Σίγουρα κανένας δεν θα κλάψει για τους αιμοσταγείς δουλέμπορους και αυτό δίνει το πλεονέκτημα στον Punisher να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο, όσο βάρβαρο κι αν είναι, προκειμένου να εξοντώσει την συμμορία τους και να προστατέψει τα θύματά τους. Ο Garth Ennis χειρίζεται εξαιρετικά την ιστορία του, βυθίζοντάς μας στον σκοτεινό κόσμο της εγκληματικότητας, της διαπλοκής της αστυνομίας, αλλά και στην αιματηρή πορεία εκδίκησης του Frank Castle. Ο Ennis, ο οποίος έχει μακρά θητεία στα comics με ενήλικη και κοινωνική θεματολογία, μας διηγείται μια σκληρή ιστορία, βυθισμένη στο σκοτάδι των πιο βάρβαρων ενστίκτων της ανθρωπότητας, η οποία μάλιστα είναι απ’ τις κλασσικότερες ιστορίες του Punisher.
Βέβαια, αξίζει ένας περαιτέρω προβληματισμός στο συγκεκριμένο comic. Αν προσπαθήσουμε να εκλογικεύσουμε τον ηθικό κώδικα του Punisher και να τον εντάξουμε στις συνθήκες της πραγματικής ζωής, θέτοντας τον προβληματισμό για τα όρια των αντεγκληματικών μεθόδων (εν προκειμένω για τα όρια της δράσης των superheroes), μάλλον θα πρέπει να συμφωνήσουμε περισσότερο με τον Batman (ή τον Captain America) και όχι με τον Punisher. Ο Frank Castle, θυμίζει με τη δράση του διάφορους άλλους αυταρχικούς χαρακτήρες, οι οποίοι υπηρετούν συνήθως ολοκληρωτικά καθεστώτα, όπως είναι ο Judge Dredd ή ο Superman του Injustice. Πράγματι, μπορεί εύκολα να εξοργιζόμαστε όλοι και να επιζητούμε εκδίκηση από ειδεχθείς εγκληματίες, όπως οι δουλέμποροι του εμπορίου λευκής σαρκός. Όμως πώς θα κρίναμε τις σκληρές μεθόδους του Punisher απέναντι σε διαφορετικούς τύπους εγκλημάτων; Με βάση ποιανού το συμφέρον κρίνεται το πόσο σοβαρό είναι ένα έγκλημα; Λογικά του κράτους, το οποίο θέλει να επιβάλλει το νόμο (του) και την τάξη. Όμως, πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίσει ο Punisher «εγκληματίες» για παράδειγμα σαν αυτούς του Casa de Papel, οι οποίοι θέλουν να στείλουν ένα κοινωνικό μήνυμα με το σχέδιό τους, που (κατά τα άλλα) χτυπά στην καρδιά του το κράτος; Ή αλλιώς η μηδενική ανοχή του Punisher θα ήταν εξίσου νομιμοποιημένη αν αντιμετώπιζε τη νεανική παραβατικότητα ή αν ενίσχυε την αστυνομία στις επιθέσεις της σε κινήματα, όπως το Black Lives Matter (που έχουν δημιουργηθεί εξαιτίας δολοφονικών επιθέσεων της ίδιας της αστυνομίας); Και τι γίνεται με τους πολέμους που εξαπολύουν ανά τον κόσμο οι ΗΠΑ (σε αυτό το ζήτημα μας έχει δώσει κάποιες απαντήσεις με άλλη ευκαιρία ο Venom);
Οι απαντήσεις σε αυτά δεν μπορούν να δοθούν με την ευκολία του άσπρου – μαύρου. Γι’ αυτό και ο Punisher είναι ένας πολύ ιδιαίτερος anti-hero. Οι «Δουλέμποροι» είναι μια ιστορία που έχει γραφτεί ακριβώς στα μέτρα του από τον Garth Ennis, ο οποίος αναδεικνύει τα δυνατά χαρτιά του ηθικού κώδικα που ακολουθεί ο Frank Castle. Όμως δεν είναι κάθε ιστορία του Punisher ιδανική για να εφαρμοστούν οι πεποιθήσεις του. Σε άλλες συνθήκες (οι οποίες είναι και οι συνηθέστερες) δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα και έτσι εξηγείται για παράδειγμα η στάση του Frank Castle στα γεγονότα του Secret Empire, όπου έγινε εύκολα εκτελεστικό όργανο του Captain America/Hydra και τότε αυτή η συστράτευση δεν είχε εκπλήξει κανέναν μας (όπως αντίστοιχα δεν μας είχε παραξενέψει και η -ότι να ‘ναι- λογική με την οποία διάλεξε στρατόπεδο ο έτερος αιμοσταγής ήρωας, ο Deadpool).
Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί, ότι ο Garth Ennis, πρώτος ο ίδιος αναμετράται στα comics του, με πρωταγωνιστή τον Punisher, με αυτά τα ερωτήματα. Γι’ αυτό είναι δεδομένη η επιθυμία μας οι εκδόσεις Οξύ να συνεχίσουν με την έκδοση και της υπόλοιπης σειράς του Punisher, δια χειρός Garth Ennis, προκειμένου να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα ενός απ’ τα κλασσικότερα run του θρυλικού anti-hero της Marvel. Όμως, παρά τα όποια μελλοντικά σχέδια, είναι σαφές ότι οι «Δουλέμποροι» είναι μια εξαιρετική έκδοση ενός κλασσικού ενήλικου comic, το οποίο αποτελεί μια πολύ ψαγμένη και αξιέπαινη πρόταση απ’ τις εκδόσεις Οξύ.
