Sweet Europe: Το debate για την Ευρώπη μέσα από αστείες αλλά αληθινές εικόνες
Η έκθεση της Λέσχης Ελλήνων Γελοιογράφων με τον τίτλο «SweetEurope», άνοιξε την Κυριακή στο Μετρό Συντάγματος ενώ τα εγκαίνια της, παρουσία του Προέδρου της Βουλής έγιναν την Τρίτη 16/5 και θα διαρκέσει μέχρι και την Κυριακή 21/5. Πρόκειται για την δεύτερη μεγάλη έκθεση της Λέσχης, με την πρώτη να γίνεται πέρσι και να επικεντρώνεται στο κρίσιμο θέμα του προσφυγικού, υπό τον τίτλο «Το Μετέωρο Βήμα».
Η έκθεση λαμβάνει χώρα ως μια απόπειρα μεγαλύτερης εξωστρέφειας των γελοιογράφων και μιας πιο άμεσης επαφής με το κοινό, η οποία δεν θα γίνεται πίσω από οθόνες και σελίδες, αλλά και μια προσπάθεια να συμβάλλουν, με τον δικό τους τρόπο στην συζήτηση για μεγάλα κοινωνικά ζητήματα. Φέτος επιλέχθηκε το θέμα της ταυτότητας της Ευρώπης και πως βλέπει μια Ευρώπη των λαών ο κάθε δημιουργός. Δεδομένου ότι φέτος ήταν μια έντονη χρονιά για όλη την ήπειρο, και θέλοντας να διευρύνουν την κουβέντα, η Λέσχη προσκάλεσε και πολλούς διακεκριμένους Βρετανούς σκιτσογράφους, οι οποίοι, αν και υποστηρικτές του Bremain, βρέθηκαν έξαφνα εκτός ΕΕ. Έτσι λοιπόν η έκθεση αποτελείται από έργα 29 Ελλήνων και 28 Βρετανών σκιτσογράφων, διαφορετικών αφετηριών και πολιτικών πεποιθήσεων.
Πολλοί Έλληνες δημιουργοί παρουσιάζουν τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση αναδεικνύοντας τα κρίσιμα ζητήματα που τη χαρακτηρίζουν με τη βοήθειά των σκίτσων τους που μπορεί να διαφέρουν τόσο ως προς το καλλιτεχνικό ύφος όσο και προς την πολιτική τοποθέτηση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι γλυκιά αλλά αυτό μπορεί να αποτυπωθεί σε διαφορετικές εντάσεις, να αναζητήσει διαφορετικές αιτίες, να προτείνει διαφορετικές λύσεις.
Αντίθετα, στην δουλειά των Βρετανών σκιτσογράφων που εναντιώνονται στο Brexit, θα βρείτε τον φόβο για την αντιδραστική στροφή της χώρας τους, αλλά και αγωνία για την αδυναμία της να επιβιώσει εκτός της ευρωενωσιακής «οικογένειας». Αυτό δε σημαίνει πως δεν υπάρχουν σκιτσογράφοι που διαπιστώνουν την λάθος πορεία της ΕΕ, αδυνατούν όμως να δουν εναλλακτική πορεία.
Κάποιοι Έλληνες το τολμούν. Ασκούν κριτική στην άρνηση μας να μιλήσουμε για την έξοδο από την ΕΕ, ενώ κάποια σκίτσα αναφέρονται στις καταστροφικές συνέπειες της εισόδου στην ευρωζώνη ειδικότερα. Το βέβαιο είναι πως η πλειοψηφία των ελληνικών σκίτσων ασκεί έντονη κριτική στην πολιτική της ΕΕ που γεννά τη φτώχεια και την εκμετάλλευση κόντρα στις ιδέες που επικαλέστηκαν οι εμπνευστές της Ενωμένης Ευρώπης. Το παρελθόν της Ευρώπης αναζητείται συχνά με την εικόνα του ταύρου της ελληνικής μυθολογίας ή πιο σπάνια με το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφότητα». Αρκετά είναι και τα σκίτσα με θέμα την εχθρική αντιμετώπιση των προσφύγων από την ΕΕ, ενώ κάποια άλλα αναφέρονται στη φασιστική απειλή. Υπάρχουν επίσης σκίτσα που παρουσιάζουν την κυριαρχία της Γερμανίας ή τις ανισότητες μεταξύ κρατών.
Όπως αναφέρει και ο σκιτσογράφος Πάνος Ζάχαρης, αυτό είναι και η δυναμική της Έκθεσης, καθώς «τα έργα αποτελούν ουσιαστικά ένα debate και συνομιλούν μεταξύ τους, με την έννοια ότι συμμετέχουν σκιτσογράφοι με εντελώς διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές κατευθύνσεις και με εντελώς διαφορετική οπτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έκθεση κάνει και πολύ διαφορετική εντύπωση στον κόσμο που έρχεται μαζικά, καθώς άλλοι υποστηρίζουν πως πολλά έργα είναι αντιευρωπαικά ή το αντίθετο. Αυτό που έχει σημασία είναι πως ανοίγει, σε έναν κεντρικό χώρο που διασφαλίζει μεγάλη πρόσβαση, έναν διάλογο όπου κρίνουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να κριθούμε και εμείς οι ίδιοι από το τι λέμε και με ποιον είμαστε σε τελική ανάλυση.»
Ταυτόχρονα, μια άλλη σκιτσογράφος που συμμετέχει στην έκθεση, η Μαρία Τσαμπούρα, ανέφερε πως «οι αντιδράσεις του κόσμου είναι ως επί το πλείστον θετικές, καθώς οι θεατές μπαίνουν σε μια γκαλερί όπου αντικρίζουν σκίτσα υψηλού επιπέδου και όχι απλά κολλημένα Α4 ή κάτι πρόχειρο. Φαίνεται ότι τους σεβόμαστε και μας σέβονται και αυτοί. Κάποιοι συμφωνούν με αυτό που βλέπουν, κάποιοι όχι, αλλά αυτό συμβαίνει παντού. Είναι κάτι που μας χαροποιεί γιατί οι σκιτσογράφοι δεν έχουμε συχνά την ευκαιρία να βλέπουμε τις αντιδράσεις του κόσμου, αν του αρέσει, αν χαμογελάει ή τον προβληματίζει, οπότε η επικοινωνία είναι κάτι που επιδιώκουμε.»
Σε ερώτηση για την επιλογή του χώρου, ανέφερε πως ήθελαν έναν χώρο με ελεύθερη πρόσβαση στον κόσμο και η ΣΤΑΣΥ προθυμοποιήθηκε να τον παραχωρήσει δωρεάν. «Θεωρήσαμε πως είναι το κέντρο της Αθήνας και κάτι τέτοιο θα βοηθούσε να έχουμε μια μαζική απήχηση για την έκθεση, η οποία δίνει την δυνατότητα στον αναγνώστη να δει πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους δουλειές, χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να ψάξει σε όλα τα site ή τις εφημερίδες. Πέρσι την έκθεση την είδε περίπου 120.0000 κόσμου.»
Ωστόσο ακόμα όμως και αυτή η κριτική στην ΕΕ φάνηκε πως ήταν κάτι το ακραίο για μια μερίδα του συστημικού τύπου, με πρωτεργάτες διαβόητα ονόματα του νεοφιλελεύθερου χώρου, οι οποίοι διακινούσαν με τον γνωστό τρομολαγνικό τους τρόπο δημοσιεύματα για την ενόχληση αξιωματούχων της ΕΕ για μια αντιευρωπαϊκή έκθεση που βρίσκεται υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων επιβεβαιώνοντας, για άλλη μια φορά πως η ελεύθερη κριτική είναι το τελευταίο πράγμα που θέλουν.
Πηγή: Το Περιοδικό
