Ακολουθούν spoilers για ολόκληρο το Twin Peaks: The Return
Στα μέσα του 1991, η Laura Palmer αποχαιρέτησε το κοινό της καλύτερης, ίσως, σειράς όλων των εποχών (ως ο πιο εμβληματικός της χαρακτήρας) με τη χαρακτηριστική φράση “I’ll see you again in 25 years. Meanwhile…” Λες και το timeline της ίδιας της σειράς εξελισσόταν παράλληλα με αυτό του δικού μας κόσμου, σχεδόν 25 χρόνια μετά έσκασε σαν βόμβα η σειρά Twin Peaks: The Return, παίρνοντας τη σκυτάλη από την original series ως sequel αυτής και λειτουργώντας ως 3η σεζόν.
Πάρα πολλά έχουν γραφεί για τη μυθοποιία του Twin Peaks– θεωρίες/αναλύσεις των φαν, κριτικές τόσο διθυραμβικές, όσο και κακές. Αυτό είναι ούτως ή άλλως το νόημα και το κάλεσμα του ίδιου του έργου (θα επανέλθουμε παρακάτω). Συνολικά θεωρείται η τηλεοπτική σειρά που άνοιξε μια νέα εποχή, όπου οι σειρές είναι πιο αφηγηματικές, ενάντια στην εύπεπτη τηλεόραση, και προσεγγίζουν περισσότερο τον κινηματογράφο. Η 3η σεζόν, έχοντας και μια κάποια αυτοτέλεια σε σύγκριση με τις 2 πρώτες και την ταινία (Fire walk with me), προκάλεσε και αυτή πλήθος αντιδράσεων (και ερμηνειών) από πολλές πλευρές. Θα καταγράψουμε τη δική μας άποψη.
Ξεκινώντας από την πλοκή του The Return. Η σειρά μάς βρίσκει 25 χρόνια μετά την original series, χωρίς να έχει καλυφθεί αφηγηματικά το μεγάλο αυτό χρονικό κενό μεταξύ των δύο. Έτσι ξεκινάμε ορμώμενοι από το μεγάλο cliffhanger τέλος της original series, μη γνωρίζοντας την τύχη του πρωταγωνιστή, Cooper, μετά από αυτό (αν τόσα χρόνια είναι έγκλειστος στη Μαύρη Στοά, αν αυτός που βγήκε από αυτή κι έχει μέσα του τον Bob είναι όντως αυτός ή ο κλώνος του από την άλλη διάσταση). Και μας παίρνει λίγα επεισόδια για να καταλάβουμε τι συμβαίνει γύρω από αυτό το κομμάτι, καθώς και η πλοκή σε μεγάλο βαθμό επικεντρώνεται γύρω του. Σιγά-σιγά βλέπουμε ότι αυτός που στο θρυλικό τελευταίο επεισόδιο της original series βγήκε από τη Μαύρη Στοά ήταν ο κλώνος, με τον Bob μέσα του. Ο Cooper τόσα χρόνια ήταν έγκλειστος στη Μαύρη Στοά και, όταν έρχεται στη δική μας διάσταση, βρίσκεται «κοιμισμένος», σε μια βρεφικού συνειδησιακού επιπέδου κατάσταση, στο σώμα ενός οικογενειάρχη εργαζόμενου πανομοιότυπου με τον ίδιο (είναι εκπληκτικό το ότι, ακόμη και σε αυτή την κατάσταση, συγκρατεί τη μανιώδη λαχτάρα του για καφέ και κερασόπιτα…). Γύρω από αυτό και την ταυτόχρονη προσπάθεια της αστυνομίας να ξεδιαλύνει το μυστήριο δύο νέων δολοφονιών (το ένα θύμα είναι ο Briggs, που ερευνούσε τα μεταφυσικά περιστατικά στο Twin Peaks), ανακαλύπτουμε ξανά παλιούς χαρακτήρες, γνωρίζουμε νέους, μαθαίνουμε αν εντέλει κάποιοι ήταν υπαρκτά πρόσωπα ή φαντασιώσεις (στη μοναδική περίπτωση της Diane).
Αξίζει ιδιαίτερη μνεία στον εκπληκτικό, εμβληματικό και αγαπημένο Kyle MacLachlan, ο οποίος παίζει ταυτόχρονα τον σκληρό, βίαιο και ουσιαστικά διαβολικό («the evil that men do») Cooper με την ψυχή του Bob, τον αμήχανο, αγαθό Dougie Jones και καταλήγει, στα τέλη της σεζόν, να παίξει επιτέλους τον original πρωταγωνιστικό ρόλο του ειδικού πράκτορα Cooper: πρόκειται για 3 εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους ρόλους και τους φέρνει όλους εις πέρας με αρτιότητα…
Κομβικά: αν η original series στον μεγαλύτερο βαθμό συγκροτούσε την πλοκή της γύρω από το ιστορικό μυστήριο “Who killed Laura Palmer?”, και η ταινία άπλωνε επιπλέον φως πάνω του, το The Return, έχοντας αυτό το μυστήριο πλέον λυμένο, σε μεγάλο βαθμό συγκροτεί την πλοκή του γύρω από την περιπέτεια του Cooper μέχρι να αφυπνιστεί η συνείδησή του και τη σχέση του με τον κλώνο του – τον Bob, το βίαιο κι αιματοβαμμένο ταξίδι του Bob μέχρι να βρει τη «μητέρα του», Judy, αλλά και, κυρίως, γύρω από το μεγαλύτερο μυστήριο της ουσίας της Λευκής και της Μαύρης Στοάς, της άλλης διάστασης, των πνευμάτων της και τη σχέση αυτών με το δάσος και το βουνό της πόλης του Twin Peaks. Θα λέγαμε πως το τελευταίο είναι και η ουσία ολόκληρης της μυθοποιίας του Twin Peaks, που ξεδιπλώνεται με αφορμή τη δολοφονία της Laura Palmer. Όλη η ουσία, εντέλει, περικυκλώνεται γύρω από τους εξής επαναλαμβανόμενους όσο και μαγευτικούς στίχους:
“Through the darkness of future past
the magician wants to see;
one chants out, between two worlds:
FIRE, WALK WITH ME…”
Εντέλει, δηλαδή, όλα εξελίσσονται γύρω από το μυστήριο της Μαύρης Στοάς και των δύο διαστάσεων, άρα με το πρόβλημα του χώρου, αλλά και με τη σχέση παρελθόντος – μέλλοντος, το πρόβλημα του χρόνου.
Ως προς τις επιμέρους του πτυχές. To Twin Peaks ανέκαθεν στηριζόταν, πέραν του μυστηρίου και της σκηνοθεσίας, που βρίσκονταν στο επίκεντρο, σε επιμέρους πτυχές του έργου, όπως οι πολλοί και ποικίλοι χαρακτήρες και οι μεταξύ τους περίπλοκες σχέσεις, επιμέρους sub-plots και φυσικά η υπέροχη μουσική (οι «θείοι ήχοι της Julee Cruise»!)… Όλα αυτά πάντα δημιουργούσαν την ξεχωριστή ατμόσφαιρα της σειράς (σε συνδυασμό με την εσκεμμένη αμηχανία και πολλές φορές κακή υποκριτική). Στο The Return, βλέπουμε τους αγαπημένους μας γνωστούς χαρακτήρες 25 χρόνια μεγαλύτερους, κάτι που ομολογουμένως προκαλεί αμηχανία. Έχουμε κι εδώ τα γνωστά μοτίβα του Lynch και διάφορα sub-plots. Προκαλεί ενδιαφέρον το ότι για πρώτη φορά δεν έχουμε χτίσιμο ατμόσφαιρας με έντονη μουσική (η υπέροχη εμφάνιση της Julee Cruise στο τέλος του προτελευταίου επεισοδίου ξεχωρίζει). Μια από τις καλύτερες πτυχές της σειράς είναι ο εκτεταμένος ρόλος του υπέροχου ΚΑΙ ως ηθοποιού David Lynch ως Gordon Cole, με όλα τα iconic στοιχεία του! Επιπλέον, το εφηβικό δράμα έχει φύγει, μαζί με τα νιάτα του αρχικού cast. Φεύγουμε από τη γνωστή πόλη του Twin Peaks και μεγάλο μέρος της πλοκής εξελίσσεται στο Las Vegas, τη Νέα Υόρκη. Ταυτόχρονα, λόγια από την original series αποτυπώνονται πρακτικά, βλέπουμε π.χ. ότι η Μαύρη Στοά είναι όντως μόνο «η αίθουσα αναμονής» κι εξερευνούμε τον βαθύτερο κόσμο της άλλης διάστασης (όπως είχε πει ο «Άνθρωπος από το άλλο μέρος» στην original series). Τα υπερρεαλιστικά μοτίβα, τέλος, υψώνονται σε πρωτόγνωρο για το Twin Peaks βαθμό.
Συνολικά, το The Return ξεχωρίζει όχι μόνο απέναντι στην υπόλοιπη μυθοποιία του Twin Peaks, αλλά και συνολικά στην κυρίαρχη τάση της pop κουλτούρας της δεκαετίας μας, όπου τα περισσότερα pop culture events (π.χ. Stranger Things, remake γνωστών ταινιών των ‘80s), συνήθως και τα πιο επιτυχημένα, χτίζονται πάνω στη νοσταλγία μιας πιο αθώας και δημιουργικής εποχής. Το The Return δεν αρκείται όμως στη νοσταλγία για την original σειρά και όντως χτίζει κάτι νέο, πάει πέρα από τα όριά της. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα την εγκατάλειψη της κλασικής και οικείας ατμόσφαιρας της σειράς και τη δημιουργία μιας νέας, κάτι που αρχικά ξενίζει ιδιαίτερα, αλλά ο θεατής εξοικειώνεται και με αυτό μέσω της αρτιότητας και της φρεσκάδας της νέας σειράς. Σταδιακά και σταθερά προσηλώνεται σε αυτή.
Ως προς την ουσία του The Return… Με το που ανακοινώνεται συνέχεια του Twin Peaks, ένα πράγμα έρχεται κομβικά στο μυαλό του τεράστιου, φανατικού και βασανισμένου fanbase του cult έργου: απαντήσεις. Και στο κομβικό αυτό κομμάτι το αποτέλεσμα είναι τόσο απογοητευτικό, όσο ήταν και με την κυκλοφορία της ταινίας, Twin Peaks: Fire walk with me. Ο Lynch δε θα προσφέρει έκδηλες κι έτοιμες απαντήσεις: αυτή είναι η ουσία του έργου του συνολικά. Όπως ο ίδιος λέει διαχρονικά στις συνεντεύξεις του: «Δεν είμαι καλός με τις λέξεις. Αντί για λέξεις, μου αρέσει να δείχνω εικόνες. Έτσι, δεν παρουσιάζω ένα έτοιμο νόημα, παρά μόνο πτυχές του. Δε δίνω μια αντικειμενική αλήθεια, αλλά ο κάθε θεατής έχει τη δυνατότητα να κρίνει και να δημιουργήσει ο ίδιος το νόημά του, την υποκειμενική του ερμηνεία.»
Αυτή η δήλωση, καταρχάς βγάζει νόημα, αν σκεφτούμε την ιστορική περίοδο που τα έργα του Lynch ξεκίνησαν να δημοσιεύονται: ιστορική περίοδος που σε κάθε κοινωνική πτυχή επικρατεί κυρίαρχα η παρακμή, η άρνηση της αντικειμενικής πραγματικότητας (της ταξικής πάλης) και της επιστήμης αυτούσιας αλλά και ως μεθόδου, εποχή της ατομικής σχετικοποίησης των πάντων και «τέλους των μεγάλων αφηγήσεων», του «Δεν υπάρχει εναλλακτική». Αφετέρου, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, όσο κι αν το επιθυμούμε, όσο περισσότερο προχωράει το Twin Peaks (είτε με ταινίες, είτε με νέες σεζόν), δε θα παίρνουμε ποτέ απαντήσεις. Ίσα-ίσα, νέες δημιουργίες και επεκτάσεις θα γεννούν περισσότερα ερωτήματα… όπως ακριβώς έγινε και με το The Return, και συνολικά, αλλά ιδίως με το τέλος του (πάντως, μαθαίνουμε ότι ο Bob και τα λοιπά διαβολικά πνεύματα της άλλης διάστασης γεννήθηκαν από τη Judy μετά την έκρηξη της ατομικής βόμβας, ως ενσάρκωση του “the evil that men do“, και η γέννηση της Laura έγινε από τον Πυροσβέστη και ήταν η απάντηση σε αυτό). Οι ντετέκτιβ της σειράς μπορεί να λύσουν (μετά βίας) το μυστήριο της αφορμής (η δολοφονία της Laura Palmer) με την οποία ξεδιπλώνεται το βαθύτερο μυστήριο της Μαύρης Στοάς και της άλλης διάστασης, αλλά δε θα λύσουν ποτέ το τελευταίο. Ο Lynch πετάει στοιχεία από δω κι από κει στη σειρά και καλεί τον ίδιο τον θεατή να μπει στον ρόλο του ντετέκτιβ και να βρει τη δική του ερμηνεία (αυτός είναι και ο λόγος που ο Lynch δεν ήθελε να φανερωθεί ο δολοφόνος της Laura, γιατί αυτό θα πήγαινε ενάντια στις αρχές του έργου – στο The Return, με τη μηδαμινή παρέμβαση του συνδημιουργού Mark Frost, προχωράει ανεπιφύλακτα και τα ερωτήματα μένουν εκεί…).
Πτυχές του κεντρικού αυτού μοτίβου υπήρχαν και στο ποιητικό έργο του Andre Breton και στο εικαστικό του Salvador Dali, ως κεντρικό μοτίβο του κινήματος του υπερρεαλισμού. Η απελευθέρωση αυτή του «ονείρου» (που αναφέρεται πάμπολλες φορές και στη σειρά) και του ασυνείδητου είναι το κλειδί. Στο 17ο επεισόδιο, νιώθεις πως όλα βγάζουν κάποιο νόημα και οδηγείσαι σε μια λύση, μέχρι ο Cooper να πει “We live inside a dream…” και από το σημείο αυτό και έπειτα όλο το φαινομενικό νόημα γκρεμίζεται, με απόλυτο αποκορύφωμα το ακατανόητο season finale, που μας άφησε να αναρωτιόμαστε αν όλο το The Return ήταν όντως απλά ένα όνειρο στην άλλη διάσταση. “Δεν υπάρχει αντικειμενικό γεγονός παρά μόνο ερμηνείες αυτού…». 100% David Lynch.
Εντέλει, το Twin Peaks: The Return, όπως και συνολικά η σειρά, δεν ανήκει σε ένα genre, αλλά είναι ένα μοναδικό έργο, όντας ταυτόχρονα μυστηρίου, τρόμου, slapstick comedy, δράμα, με το στοιχείο του μυστηρίου να ηγεμονεύει. Ναι, μένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα (Ποια είναι πραγματικά η Judy, Τι έγινε εντέλει με τη “Laura”, αντίστοιχα με την Audrey Horne, Κυρίως: είναι παρελθόν ή μέλλον – πραγματικότητα ή όνειρο; κτλ.). Παρόλα αυτά, η πρόθεση του έργου δεν ήταν ποτέ να δώσει απαντήσεις. Η σειρά καταφέρνει και είναι άξια διάδοχος της original series και της ταινίας και μας αιχμαλωτίζει, όπως μόνο το Twin Peaks μπορεί να κάνει.
Το Twin Peaks: The Return δέχθηκε διθυραμβικές κριτικές από κριτές και cult following. Το Rolling Stone το αποκάλεσε «την πιο πρωτοποριακή σειρά όλων των εποχών», το Vulture έκανε λόγο για «την πιο πρωτότυπη σειρά από τους Sopranos κι έπειτα». Εμφανίστηκε σε πολλές λίστες των καλύτερων σειρών αλλά και ταινιών της δεκαετίας, με την επίσημη κριτική να κάνει λόγο για θολά σύνορα μεταξύ ταινίας και σειράς, μετά το The Return. Πράγματι, η σειρά μέσα σε όλο της το εσκεμμένο μπέρδεμα και τα αναπάντητα ερωτήματα, διατηρεί την ιδιαίτερη εσωτερική συνοχή της και μας προσφέρει εκπληκτικές στιγμές κινηματογραφίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα το επεισόδιο 8 (“Gotta light??”), που θεωρήθηκε από κριτές «το καλύτερο επεισόδιο στην Ιστορία της αμερικανικής τηλεόρασης» και το προτελευταίο, 17, που ίσως και να συνοψίζει όλη τη σειρά με την πλοκή και τα ερωτήματά του.
Συνολικά, η σειρά πρόσφερε παραπάνω ερωτήματα παρά απαντήσεις και άφησε το ξεχωριστό της στίγμα στις ζωές των θεατών. Στο ενδεχόμενο συνέχειάς της, θα είμαστε πλέον προετοιμασμένοι. Μέχρι τότε, αλλά και γενικά, θα ταξιδεύουμε ξανά και ξανά παρακολουθώντας τα καλύτερα επεισόδια της σειράς και ακούγοντας τη μοναδική μουσική του Angelo Badalamenti, που μένει χαραγμένη για πάντα στο μυαλό του ακροατή, και θα καταναλώνουμε πολλούς γαμημένα καλούς καφέδες, ντόνατς και κερασόπιτες επηρεαζόμενοι από τον εμβληματικό πρωταγωνιστή.
