Έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στο run του Τοm King στο Βatman (2016+) το οποίο ίσως αποτελεί μια από τις καλύτερες στιγμές του Σκοτεινού Ιππότη τα τελευταία χρόνια. Μερικοί από τους πολλούς λογούς που συμβαίνει αυτό βρίσκονται σε μια από τις πιο πολύπλοκες, ενδιαφέρουσες και ιδιαίτερες ιστορίες που Batman που έχουμε διαβάσει, η οποία δεν είναι άλλη από το The War of Jokes and Riddles, μια διαμάχη μεταξύ Joker και Riddler στην οποία ο Άνθρωπος Νυχτερίδα μπαίνει σε δεύτερη μοίρα.
Προσπαθώντας να αναδιαμορφώσει εκ βαθέων τον χαρακτήρα του Batman, ο Τοm King μας πηγαίνει στις καταβολές του, αλλά όχι στον χιλιοειπωμένο θάνατο των γονιών του. Αυτή την φορά εξιστορείται πως ο κόσμος του εγκλήματος και της τρέλας που μαστίζει το Gotham επηρέασε τον άνθρωπο που προσπάθησε να το αντιμετωπίσει και πως, παρολίγον, τον νίκησε.
Το “The War of Jokes and Riddles” είναι ένα τίτλος τόσο προσωπικός που αγγίζει τα όρια της ψυχανάλυσης. Αυτό φαίνεται τόσο από την εξομολογητική διάθεση του Batman όσο διηγείται την εγκιβωτισμένη του αφήγηση όσο και από την κυριολεκτικά και μεταφορικά γυμνή του εμφάνιση. Ο Bruce Wayne/ Batman ξεδιπλώνει το Εγώ του στη γυναίκα που θα παντρευτεί και μας οδηγεί σε όλα τα στάδια που πέρασε για να διαμορφωθεί.
Η ιστορία ξεκινά άμεσα βάζοντας ακριβώς αυτό το Εγώ στο περιθώριο και εστιάζοντας περισσότερο στις δυνάμεις που το περικυκλώνουν και βρίσκονται σε αντιδιαμετρική αντίθεση. Από την μία ο προαιώνιος εχθρός του πνεύματος του αστικού νόμου, το βάρβαρο και χαοτικό Αυτό του Joker και από την άλλη το υπολογιστικό Υπερεγώ του Riddler. Δεν είναι άλλωστε και τυχαίο που για αυτό τον ρόλο επιλέχθηκε ο Riddler, ο οποίος προήλθε σαν μια εξέλιξη του ίδιου του Joker, όπως ακριβώς και ο πολιτισμός βασίζεται, εν μέρη, στις λειτουργίες διαρρύθμισης και ελέγχου των ενστίκτων.
Η πολλές φορές άλογη βία η οποία εναλλάσσεται με τα αστεία και την ωμή κυνικότητα του Clonwed Prince of Crime αντιπαραβάλλεται με την μεθοδικότητα και την οξύνοια του Riddler, ο οποίος στην παρούσα ιστορία δεν φαίνεται απλά αναβαθμισμένος, αλλά σε θέση να αντιμετωπίσει, λεκτικά, σωματικά και πολιτικά, την σημασία ενός αρχετυπικού villain όπως ο Joker. Όσο η ιστορία προχωρά, αυτή η αντιπαλότητα μεταξύ χαρακτήρων όμοιων αλλά και τόσο διαφορετικών, φτάνει στην πλήρη αποκαθήλωση του παραδοσιακού Joker.
Ο Riddler αναλαμβάνει όλες την ηγεσία όλου του εγκληματικού υποκόσμου, όλου του περιβάλλοντος του Batman, ακόμα, τελικά και του ίδιου του Σκοτεινού Ιππότη, ο οποίος αναγκάζεται να συμμαχήσει με αυτό που θεωρεί ως το μικρότερο κακό σε έναν πόλεμο όπου τελικό έπαθλο (φαίνεται να είναι) το κεφάλι του, σύμβολο για την πρωτοκαθεδρία στο Εγώ. Τελικά, ο Riddler, ως η φιγούρα του άκαμπτου Υπερεγώ αγγίζει όλες τις γωνίες του Gotham, ένα ήδη δύσκολο περιβάλλον που κάτω από την ασφυκτική του εξουσία γίνεται ένα μέρος που ποτέ δεν παύει να τιμωρεί με τύψεις, ανασφάλειες και άγχη το Εγώ. Ένας άκαμπτος πολιτισμός εγκλήματος, ψυχρός μέσα στην τέλεια λογική του, μια επίμονη πηγή δυστυχίας.
Αντίθετα, ο Joker παρουσιάζεται σαν λιγότερο ενεργητικός αλλά καθόλου λιγότερο επικίνδυνος. Επιλέγεται να τονιστούν άλλα στοιχεία της προσωπικότητας του, όπως η ακραία εναλλαγή συναισθημάτων, απόψεων και θέσεων που ταιριάζουν στο χάος του, μακριά από καρτουνίστικες ίσως απεικονίσεις. Δεν είναι ούτε ο φιλοσοφημένος αναρχικός του Moore, ούτε ο δάνδης του Miller, oύτε καν το είδωλο του Μorrison. Ο Joker του King είναι ένας μουτρωμένος φονιάς, που αδυνατεί να γνωρίσει οτιδήποτε και πλέον επιφυλάσσεται ακόμα και να προσπαθήσει. Eίναι ίσως ο πιο επικίνδυνος κλόουν: αυτός που δε γελάει πια…
Αυτό το τρίγωνο χαρακτήρων, που τελικά αγκαλιάζει ολόκληρο το μητροπολιτικό σκηνικό του Gotham θα αρκούσε για μια από τις καλύτερες ιστορίες του Caped Crusader. Όμως ο Τοm King δεν αρκείται στο καλό, ούτε καν στο καλύτερο. Επιδιώκει το διαφορετικό. Έτσι, εισάγει, με τρόπο εντελώς απρόσμενο, μια τέταρτη μεταβλητή, η οποία και επηρεάζει την τελική λύση. Η εισαγωγή αυτή προέρχεται μεν από την μυθολογία του Batman, και μάλιστα από την παιδική αφέλεια της Ασημένιας Περιόδου, είναι όμως αναθεωρημένη σε τεράστιο βαθμό.
Πως αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η κίνηση του να βάζεις ίσως τον πιο γελοίο κακό στην ιστορία του Batman (Κite man? ΗΕLL YEAH) ως ένα μοντέρνο, τραγικά σισύφειο σύμβολο για την σύγχρονη ανθρώπινη κατάσταση, με μεγάλες δόσεις (αυτο)ειρωνείας; Ο Kite Man του Tom King είναι μια κάπως υπερβολική αλλά, όσο προχωρά η ιστορία τρομερά ανθρώπινη φιγούρα που μεταβάλλει τις ισορροπίες και ωθεί το τρίγωνο του Εγώ σε παροξυσμό. Είναι η ιστορία του Kite Man, ενός απλού ανθρώπου που αγωνίζεται να μείνει ζωντανός σε έναν τρελό κόσμο αυτή που ωθεί τον Batman να επαναστατήσει ενάντια στο πλέγμα σχέσεων που αποτελεί την κουλτούρα του Gotham, ενάντια στον ασφυκτικό πολιτισμό του Riddler και, τελικά, στην αποδοχή του Joker σαν κομμάτι του και την επαναφορά του πρώτου στην παραδοσιακή του θέση.
Tελικά, τι διαφορά έχει ένα αστείο από έναν γρίφο; Που διαφέρει το υστερικό γέλιο από ένα εγκεφαλικό αίνιγμα από την στιγμή που και τα δύο σε καθηλώνουν; Το Εγώ του Batman, κουβαλώντας μόνιμα πλέον τις ενοχές που αποπειράθηκε να σπάσει τον προσωπικό του κώδικα, δεν έχει απάντηση. Είναι η Catwoman (ή μάλλον η χαρά της εξομολόγησης και της αποδοχής) αυτή που δίνει την λύση στο ερώτημα που τον ταλανίζει: δεν έχει σημασία. Η απεμπόλιση του ερωτήματος δεν σημαίνει και άρνηση της σημασίας του. Αντίθετα. Το επιχείρημα της Selina είναι μια κοινή βάση στον παρηγορητικό λόγο: δεν είσαι ο μόνος που τυραννιέται από ένα τέτοιο ερώτημα, επομένως μπορείς να βρεις όχι την τελική αλλά μία απάντηση που έχουν δώσει χιλιάδες άνθρωποι που παγώνουν μπροστά σε αυτή τη σύγκρουση: να συνεχίζεις να περπατάς και να αγωνίζεσαι βασιζόμενος στους ανθρώπους γύρω σου. Είναι ίσως και η μόνη δυνατή λύση σε μια ερώτηση χωρίς απάντηση…
Η ιστορία αυτή έρχεται στην ζωή μέσα από μια σειρά πολύ συγκεκριμένων και ρεαλιστικών καρέ του Mikel Janín τα οποία καταφέρνουν και αποδίδουν με άμεσο και ευθύ τρόπο το αμφίσημο της ιστορίας. Μεταξύ επικού και καθημερινού, ο πόλεμος των super villains του Gotham δίνεται σαν ένα γεγονός ιστορικό μεν, αλλά που θα μπορούσε να ξεσπάσει κάθε στιγμή, καθώς τα πραγματικά του αίτια βρίσκονται στα θεμέλια του ίδιου του Gotham. Ταυτόχρονα, το κατά κύριο λόγο βασισμένο στην ομιλία σενάριο του King όχι μόνο δεν περιορίζει το set up των σχεδίων, αλλά δίνει στον Janin την δυνατότητα να ασκηθεί σε σκίτσα που αγγίζουν τα όρια του ψυχογραφήματος. Η εστίαση στα πρόσωπα, οι δύσκολες λήψεις και η μεγάλη σημασία που δίνεται στην backround αφήγηση ενισχύουν αφενός τον χαρακτήρα του εγκιβωτισμού και αφετέρου δίνουν το πάτημα για μερικά από τα εμβληματικά καρέ σε ένα run που μας έχει (καλο)μάθει στις μεγάλες στιγμές…
Το “The War of Jokes and Riddles”, στο σύνολο του, αποτελεί μια καθοριστική στιγμή στην πορεία του Σκοτεινού Ιππότη, τόσο χάρη στον υπαρξιακό τόνο της γραφής του King όσο και για την ποιότητα του σχεδίου του Janín. Μια ιστορία στην οποία θα γυρνάμε ξανά και ξανά στο μέλλον, καθώς έχει κάτι από την στόφα του κλασικού…
