Σε μια φαινομενικά αφελή ερώτηση που αποτελεί το έναυσμα για μια αμιγώς πολιτική συζήτηση μας απαντούν οι εκδόσεις χαραμάδα με την νέα τους κυκλοφορία, που βάζει εξ’ αρχής ψηλά τον πήχη στην λογοτεχνία για παιδιά 10-12 ετών.
«Γιατί οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι;», λοιπόν. Το βιβλίο που συναντιέται η γαλλική σκιτσογραφία με την πολιτική οικονομία και εξηγεί με τον απλούστερο τρόπο, μέσω παραδειγμάτων, τις ταξικές αντιθέσεις. Οι κοινωνιολόγοι Michel και Monique Pincon-Sarló, θεωρώντας ότι ποτέ δεν θα είναι πολύ νωρίς για την αμφισβήτηση και την αναθεώρηση της κοινωνίας, αποφάσισαν να προσεγγίσουν το όλο θέμα από την παιδαγωγική σκοπιά με στόχο την παιδική ηλικία που προετοιμάζεται για την έξοδό της στην κοινωνία που έχουν διαμορφώσει οι μεγάλοι και οι συνθήκες της κάθε εποχής. Κοινωνικές τάξεις, χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, κοινωνικό κεφάλαιο, ο πλούτος, η φτώχεια, η ανισότητα είναι όροι που εξηγούνται στο βιβλίο με τον πιο άμεσο τρόπο. Η μετάφραση της Μαρία Χρίστου, συμβάλλει τα μέγιστα στην απόδοση του κειμένου και των νοημάτων του και τα σκίτσα του Étienne Lécroart επιτελούν επιτυχώς των επικουρικό αισθητικό τους ρόλο.
Μέσα από τις σελίδες του Κομμουνιστικού Μανιφέστου των Μαρξ- Ένγκελς γίνεται σαφές ότι «η ιστορία όλων των ως τα τώρα κοινωνιών είναι ιστορία ταξικών αγώνων. Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, βαρόνος και δουλοπάροικος, μάστορας και κάλφας, με μια λέξη καταπιεστής και καταπιεζόμενος, βρίσκονται σε μια ακατάπαυστη αντίθεση μεταξύ τους. Κάνουν αδιάκοπο αγώνα, πότε ανοιχτό, πότε σκεπασμένο, έναν αγώνα που τελειώνει κάθε φορά με τον μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με την από κοινού καταστροφή των τάξεων». Η κοσμοθεωρία του μαρξισμού, για πρώτη φορά, θεμελίωσε την επιστημονική αντίληψη της πάλης των τάξεων σαν κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης, σ’ όλες τις ταξικές κοινωνίες. Απέδειξε ότι η έκβαση της ταξικής πάλης είναι το πέρασμα από έναν κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό σε έναν άλλο, ανώτερο σε σχέση με τον προηγούμενο. Απέδειξε, επίσης, ότι στην καπιταλιστική κοινωνία, η ταξική πάλη οδηγεί αναπόφευκτα στη σοσιαλιστική επανάσταση και στη δικτατορία του προλεταριάτου, που οδηγεί στην οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας, με προοπτική την εξάλειψη όλων των τάξεων και τη δημιουργία μιας κομμουνιστικής κοινωνίας.
Αστοί θεωρητικοί, κοινωνιολόγοι, πολιτικοί κ.ά. υποστηρίζουν ότι η ταξική πάλη αποτέλεσμα μη αμοιβαίας κατανόησης των τάξεων μεταξύ τους, είτε λόγω προσωρινής διαταραχής από τη μη κατανόηση των εξελίξεων και των αναγκών ολόκληρης της κοινωνίας, ή από την προσωρινή μη σωστή άσκηση πολιτικής, ή ακόμη και από τα κακώς εννοούμενα συμφέροντα ορισμένων κοινωνικών ομάδων, οι οποίες τα διεκδικούν σε βάρος της κοινωνίας. Η αστική θεωρία, η αστική πολιτική και προπαγάνδα, δεν επιδιώκει απλά και μόνο να συσκοτίσει την ύπαρξη αντίθετων ταξικών συμφερόντων και την αντικειμενική τους βάση, τις αιτίες τους. Σκοπός της είναι η στήριξη και διαιώνιση του καπιταλισμού, συνεπώς και η αντιμετώπιση της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης και των άλλων καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων, των συμμάχων της. Έτσι, επιδιώκεται η προβολή και στήριξη της θεωρίας για τη συνεργασία των τάξεων και την ταξική ειρήνη.
Ο σημερινός καπιταλισμός, αντικειμενικά δεν χωρά στον εαυτό του. Η κρίση στην οποία βρίσκεται σήμερα δεν βρίσκεται στην παραβίαση των κανόνων λειτουργίας του αλλά στην πιστή εφαρμογή του. Όσο και αν προσπαθούν να μας διαβεβαιώσουν για την «σταθερότητα» του συστήματος, ο ίδιος ο ανταγωνιστικός/εκμεταλλευτικός χαρακτήρας του γεννά αντιφάσεις και αστάθεια. Αυτές οξύνονται στο έπακρο με τις σύγχρονες επιστημονικές και τεχνολογικές κατακτήσεις. Σε μια εποχή όπου οι κατακτήσεις και τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας μπορούν να σημάνουν πολλαπλή κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού, αξιοβίωτη ζωή και ποιοτικό ελεύθερο χρόνο, η καπιταλιστική κυριαρχία διαστρέφει πλήρως τις κοινωνικές σχέσεις, κλέβει τον χρόνο εργασίας και ζωής από τους εργαζόμενους και οδηγεί στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.
Το παράλογο του καπιταλισμού αποτυπώνεται αισθητικά με τα μινιμαλιστικά σκίτσα του Étienne Lécroart, πιστά στην γνήσια γαλλική παράδοση της πολιτικής σκιτσογραφίας. Με τρόπο μεστό και φυσικό, δημιουργεί μικρά αυτοτελή καρέ που τοποθετούνται στα άκρα των σελίδων, δημιουργεί χρησιμοποιώντας μόνο μαύρο, άσπρο και κόκκινο, εκμεταλλευόμενος την πείρα του ως εικονογράφος εφημερίδων. Γνωρίζει πώς η μορφή να μην επισκιάζει το περιεχόμενο και τελικά καταφέρνει να αποδώσει τις καπιταλιστικές ρητορείες με τον πιο ειρωνικό και σκωπτικό τρόπο.
Εν κατακλείδι, το βιβλίο αποτελεί μια επιτυχημένη προσπάθεια εκλαΐκευσης της πολιτικής οικονομίας που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους αναγνώστες.
