O Woody Allen επιστρέφει με ένα από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα της φιλοσοφίας του 20ου αιώνα, τον υπαρξισμό και μάλιστα με επίκεντρο τον Αλμπέρτ Καμύ. Ο σκοπός του ήταν μάλλον να ξεφύγει από τα δημιουργικά του τέλματα και να προσεγγίσει ξανά τις ταινίες τύπου Μανχάταν. Είναι όμως απορίας άξιον πως παρόλη την αξιότιμη προσπάθεια και το πολλά υποσχόμενο σε περιεχόμενο σενάριο καταφέρνει να ανέβει μόνο ένα σκαλοπάτι πάνω από τις τελευταίες του ταινίες του τύπου “Μεσάνυχτα στο Παρίσι”, “Blue Jasmin” και άλλα .Έτσι λοιπόν εδώ σκοπός μας δεν είναι να ασκήσουμε μια στείρα κριτική απέναντι στον Παράλογο Άνθρωπο αλλά να εξετάσουμε γιατί και αυτή η ταινία του Allen μένει καθηλωμένη στον χαρακτηρισμό συμπαθητική.
Ο τζαζίστας λοιπόν Woody Alllen προσπαθεί να συμπυκνώσει την θεωρία του ¨Αλμπερτ Καμύ για τον παράλογο άνθρωπο και γενικά για τον παράλογο της ζωής και για μπούσουλά του δεν μπορεί παρά να έχει τον Επαναστατημένο Άνθρωπο-Μύθο του Συσσιφου και φυσικά τον Ξένο .Το πρώτο λοιπόν μέρος της ταινίας καταπιάνεται στο να τοποθετήσει τον πρωταγωνιστή, Abe Lucas (Joaquin Phoenix- Her, Walk The Line) που καθόλου τυχαία είναι καθηγητής φιλοσοφίας σε μια υπαρξιστική κρίση .Ο μυστηριώδης -γοητευτικός καθηγητής βιώνει την ματαιότητα της ζωής με έναν τρόπο επιτηδευμένα επιφανειακό που τον καθιστά έναν ακόμα κλισέ χαρακτήρα του Woody Allen . Υπερφίαλος ,εγωκεντρικός, μικροαστός, μέσης ηλικίας, διανοούμενος από αυτούς που ο Woody Allen λατρεύει να μισεί.
Σε ένα δεύτερο σημείο της ταινίας ο πρωταγωνιστή μάλλον πιάνει το νόημα του Αλμπέρτ Καμύ, ίσως όμως λίγο λειψά. Έτσι αρχίζει να απολαμβάνει την κάθε του μέρα και να βιώνει το Παράλογο της ζωής. Όλη αυτή την έμπνευση την αντλεί από τον τέλειο φόνο τον οποίο θέλει να διαπράξει . Μάλλον κάπου εδώ ο Καμύ θα διαφωνούσε λίγο αφού επισημαίνει ότι η έλλειψη στόχου, η ίδια η ματαιότητα της ζωής είναι αυτή που πρέπει να σου δίνει και την έμπνευση της απόλαυσης . Για ένα ηθικό άλλοθι ο καθηγητής δεν επιλέγει έναν τυχαίο άνθρωπο, άλλα έναν διεφθαρμένο δικαστικό ο οποίος μέσω της θέσης του αντανακλά και την σαπίλα του συστήματος. Λίγο μίξη από διαστρεβλωμένο Ξένο και λίγο από Μύθο του Σύσσιφου για τον μεσήλικα καθηγητή φιλοσοφίας που ξεπερνά την ατομική του κρίση μέσω του ατομικού του δρόμου ενώ παράλληλα νομίζει ότι σώζει τον κόσμο.
Στο όλο φιλοσοφικά καρικατουρίστικο σκηνικό έρχεται να προστεθεί και άλλη μια γνώριμη κλασσική φιγούρα του Woody Allen αθώα φρέσκια αφελής τύπισσα που σχεδόν σε όλες τις ταινίες είναι και η λύση του προβλήματος , το αντιπρόταγμα στην σαπίλα της ζωής ενός μεσήλικα. Στον παράλογο άνθρωπο η Jill Pollard (Emma Stone- Zombieland, La la land) σαν από μηχανής θεός βάζει τον σπόρο για την σωτηρία αλλά η σωτηρία ποτέ δεν έρχεται.
Το ερώτημα όμως ακόμα δεν έχει απαντηθεί . Γιατί μια ταινία φαινομενικά πολλά υποσχόμενη, δεν αγγίζει την γοητεία των παλιών ταινιών του σκηνοθέτη της . Το πρώτο που μπορούμε να συμπεράνουμε εύκολα είναι ότι μάλλον βαρεθήκαμε την μνησικακία του Woody Allen για τους μικροαστούς διανοούμενους που τον έχει καθηλώσει να αναπαράγει το ίδιο σχήμα ταινιών, με παρόμοια δομή και με τους ίδιους χαρακτήρες .Η κριτική για τους Αμερικάνους ιντελεκτουέλ δεν θα μπορούσε να έχει πέραση για πολύ, κυρίως στην Ευρώπη αφού η κριτική για την διανόηση και τον ρόλο του διανοούμενου απασχόλησε ιδιαίτερα πολύ τον Ευρωπαϊκό κινηματογράφο που γέννησε και γεννά πολλές ταινίες με αυτή την θεματολογία σχεδόν όλες πιο πολυεπίπεδες και πιο βαθιές από τις ταινίες του Woody Allen .
Με την αναπαραγωγή όμως των ίδιων σχημάτων στις ταινίες του Ο Woody Allen όχι μόνο επαναλαμβάνεται αλλά χάνει και την παλιά του πολυπλοκότητα. Και όταν λέμε πολυπλοκότητα μάλλον εννοούμε έλλειψη γραμμικότητας. Ο Woody Allen βαθιά εμπνευσμένος από την τζαζ δημιουργούσε στις παλιές του ταινίες μια αφήγηση που παρόλο που φαινόταν συνεχής υπερπηδούσε τον χρόνο και την γραμμικότητα του .Ήταν κάτι άλλο και όχι η πλοκή της ταινίας που δημιουργούσε την συνέχεια της ιστορίας .Ήταν ο χώρος, η περίεργη επίδραση του με τους χαρακτήρες της ιστορίας , οι σχέσεις των χαρακτήρων (σημαντικά πιο πολυεπίπεδες) που δημιουργούσαν την μορφή ερώτησης-απάντησης(όπως και στην τζαζ) και όλα αυτά μέσω του μοντάζ .Υπήρχε δηλαδή μια περίεργη αλληλουχία μεταξύ τόσο των σκηνών, όσο και των σχέσεων των πρωταγωνιστών που δημιουργούσαν έναν περίεργο διάλογο τόσο των δομικών στοιχείων της ταινίας (χώρος ,πρωταγωνιστές, σεκάνς) όσο και μεταξύ οθόνης-θεατή. Χαρακτηριστικό και ολοκληρωμένο δείγμα τέτοιου τύπου ταινίας το Μανχάταν.
Ένα άλλο συμπέρασμα που μπορούμε να εξάγουμε είναι ότι το βάθος της ταινίας περιορίζεται και στο φιλοσοφικό της περιεχόμενο. Ο ίδιος ο Woody Allen έχει αναφερθεί ξανά στον Αλμπέρτ Καμύ με πολύ πιο ενδιαφέρον τρόπο μέσω του ντοκιμαντέρ Ζέλιγκ όπου η ειρωνεία, το χιούμορ και το παράλογο μπαίνουν σε άλλη διάσταση, πράγμα που μάλλον δεν έγινε πολύ πετυχημένα στον Παράλογο άνθρωπο παρόλο που η ειρωνεία δεν έλειπε.
Μάλλον πρέπει να διαπιστώσουμε ότι ο Woody Allen έχασε το blue note του. Εκείνη την ξεχωριστή νότα που μετέτρεπε τις ταινίες του από απλές κομεντί σε κάτι παραπάνω. Αυτή τη νότα που έδινε στο χιούμορ και την ειρωνεία το κάτι παραπάνω ώστε να μην είναι απλά μνησικακία ,αυτή τη νότα που έδινε ένα πραγματικό υπαρξιστικό βάθος και μια γνήσια γλυκιά μελαγχολία στις ταινίες .Ας ελπίσουμε ότι δεν είναι αργά για τον τζαζίστα σκηνοθέτη και ότι θα ξαναβρεί την ξεχωριστή νότα του.
