Όλη η τέχνη είναι πρώτα απ’ όλα προσωπική. Υπάρχει για να παρουσιάζει τις πτυχές της ζωής μέσα από την προσωπική οπτική και αισθητική του δημιουργού της. Μέσα σε αυτό υπάρχει φυσικά και η ανάγκη του καλλιτέχνη να επικοινωνήσει και τα προσωπικά του προβλήματα και ανησυχίες. Είναι πολλές οι φορές όπου η τέχνη έχει χρησιμοποιηθεί ως ένας μηχανισμός άμυνας και προβολής των δημιουργών. Τα προσωπικά δημιουργήματα όμως ενέχουν κινδύνους με κυριότερο να μην μπορέσουν να ανταποκριθούν σε ένα ευρύ κοινό και να καταλήξουν να γίνονται αυτοναφορικά. Και η πολύ αυτοναφορικότητα αν δεν μπορέσει να βρει κάτι για να αγγίξει τον κάθε θεατή ξεχωριστά, η αλήθεια είναι ότι καταντά βαρετή. Γιατί κανείς δε θέλει να βλέπει έναν άνθρωπο να βγάζει απλά τα ψυχολογικά του και να μας λέει απλά να τα δεχτούμε, λες και όλος ο υπόλοιπος κόσμος δεν αντιμετωπίζει προβλήματα.
Το It’s Lonely at the Center of the Earth είναι ένα αυτοβιογραφικό κόμικ της Βρετανίδας Zoe Thorogood που έρχεται να δημιουργήσει ένα εύλογο ερώτημα. Αν η τέχνη υπάρχει για να κάνει με κάποιον τρόπο τις ζωές μας καλύτερες μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και ως μία μορφή ψυχοθεραπείας η οποία να αφορά ένα κοινό που μπορεί να μην έχει τα ίδια ή παρόμοια βιώματα με τον δημιουργό; Στην αρχή της ιστορίας η Thorogood γράφει: “Αν δεν υπήρχε αυτό το κόμικ μάλλον θα είχα πεθάνει. Όμως επέλεξα να δημιουργίσω κάτι που δεν υπήρχε πριν. Και πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι πολύ όμορφο.” Η Thorogood όντας μία νέα δημιουργός στην Βρετανία του Brexit, της επισφάλειας και του διαρκούς άγχους, πάσχει από κατάθλιψη. Και για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τον κόσμο και την καθημερινότητα αποφασίζει να καταγράψει έξι μήνες από τη ζωή της σε αυτό το κόμικ. Η Zoe είναι η πρωταγωνίστρια της υπόθεσης και μέσα από την ιστορία της βλέπουμε τις σκέψεις της,τα συναισθήματά της και κάποια σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν στη ζωή της. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι όλη η δραματουργία της ιστορίας παρουσιάζεται με έναν κάπως αφηρημένο τρόπο, σαν να περνάει από όλα τα στάδια μία ψυχοθεραπείας, όπου ο θεραπευτής είναι ο αναγνώστης της ιστορίας. Στην αρχή ξεκινάει γνωρίζοντάς μας την ηρωίδα και μαθαίνοντας κάποια βασικά πράγματα για την ίδια. Στη συνέχεια μαθαίνουμε τα προβλήματά της, πράγματα για τη ζωή της, τις σχέσεις της μέχρι στο τέλος να καταλήξει στο συμπέρασμα της ίδιας για το πώς να κάνει τη ζωή της καλύτερη.
Το βιβλίο αυτό δεν είναι ένα εύκολο ανάγνωσμα. Μιλάει για αρκετά triggering θέματα όπως η κατάθλιψη και η αυτοκτονία. Όμως η Thorogood βρίσκει τρόπους μέσα από έναν έντονο αυτοσαρκασμό και ένα κατάμαυρο χιούμορ να ελαφρύνει λίγο την ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα της ιστορίας της. Οι φωνές μέσα στο κεφάλι της μετατρέπονται σε πτυχές του εαυτού της, οι άνθρωποι που γνωρίζει έχουν τις μορφές ζώων ενώ και η ίδια αλλάζει τη μορφή της σε διάφορα σημεία της ιστορίας ανάλογα με το πως βλέπει η ίδια τον εαυτό της. Η κατάθλιψη προσωποποιείται ως ένα ανθρωποποιημένο τέρας που μοιάζει λίγο σαν να ξεπετάχτηκε από το Spirited Away. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το υπέροχο σχέδιο, το οποίο αλλάζει στυλ ανάλογα με τις στιγμές της Zoe, έρχεται πρώτα για να συμβάλει στην ψυχαναλυτική αισθητική του κόμικ αλλά και για να κρατήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο.
Όσον αφορά την πλοκή, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερη. Όπως είπαμε και πριν, η ιστορία είναι περισσότερο μία καταγραφή των ημερών της δημιουργού. Συναντάμε την οικογένειά της, βλέπουμε τα προβλήματά της σαν μία ανερχόμενη καλλιτέχνιδα, τις ερωτικές και φιλικές της περιπέτειες. Δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη σύγκρουση ή κάποια μεγάλη ανατροπή. Και όμως η ιστορία καταφέρνει να είναι πανέμορφη. Γιατί ναι μεν η ψυχοθεραπεία είναι κάτι εντελώς προσωπικό η οποία οδηγεί τον κάθε άνθρωπο σε διαφορετικά συμπεράσματα στη ζωή του, η Thorogood όμως καταφέρνει να περάσει τα δικά της προβλήματα και συμπεράσματα με έναν τρόπο που να το κάνει ενδιαφέρον. Είτε με τον ρυθμό της ιστορίας, είτε με το πανέμορφο σχέδιο, είτε ακόμα και με το ιδιαίτερο κατάμαυρο χιούμορ της, η ιστορία καταφέρνει να βρίσκει τρόπους να σε αγγίξει με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο. ΤοIt’s Lonely at the Center of the Earth έρχεται λοιπόν να δώσει την δικιά του απάντηση: ναι η τέχνη μπορεί να είναι προσωπική χωρίς όμως να καταλήγει σε προσωποκεντρικές αφηγήσεις που αφορούν μόνο λίγους ανθρώπους. Το συγκεκριμένο κόμικ είναι μία ιστορία ενός ανθρώπου που πέρασε δύσκολα ,όμως δε θεωρεί ότι είναι κάτι ιδιαίτερο ή ξεχωριστό από όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους γύρω της. Λέει απλά την ιστορία της με τον δικό της όμορφο τρόπο. Και αυτό είναι στο τέλος που καταφέρνει να σε κερδίσει.
