Ο Fabcaro στο τιμόνι του 40ου τεύχους
Ο Ιούλιος Καίσαρας και οι Ρωμαίοι αξιωματούχοι έχουν επιστρατεύσει ανά τα χρόνια κάθε πιθανό και απίθανο σχέδιο προκειμένου να κατακτήσουν το τελευταίο γαλατικό χωριό που τους αντιστέκεται. Μάταια όμως! Η ευφυία του Αστερίξ και ο μαγικός ζωμός κατατροπώνουν πάντοτε στο τέλος τα σχέδια των Ρωμαίων και το γαλατικό χωριό παραμένει ελεύθερο. Μήπως, όμως, το μόνο που χρειαζόταν τόσα χρόνια ο Ιούλιος Καίσαρας ήταν ένας Ρωμαίος influencer να αλώσει εκ των έσω με την θετική του σκέψη το γαλατικό χωριό;
Το 40ο τεύχος της θρυλικής σειράς με πρωταγωνιστές τον Αστερίξ και τον Οβελίξ με τίτλο L’ Iris Blanc κυκλοφόρησε στην πρωτότυπη μορφή του στα γαλλικά στις 26 Οκτωβρίου, ενώ προγραμματίστηκε η μετάφρασή του σε 20 ακόμη γλώσσες και διαλέκτους, μεταξύ των οποίων φυσικά και τα ελληνικά, υπό τον τίτλο «Η Λευκή Ίριδα» από τις εκδόσεις Μαμουθκόμιξ που κυκλοφόρησε σήμερα. Το σενάριο της νέας ιστορίας ανατέθηκε για πρώτη φορά στον Fabrice Caro (Fabcaro), ο οποίος πήρε την σκυτάλη από τον Jean – Yves Ferri που πρόκειται να επιστρέψει στο τιμόνι της από το 41ο τεύχος της. Τον Ferri τον είχε επιλέξει ο ίδιος ο Uderzo για να συνεχίσει την κληρονομιά των ανυπότακτων Γαλατών, όμως μετά από πέντε ιστορίες της σειράς δεν έχει ανταποκριθεί στις αρχικές υψηλές προσδοκίες. Μολονότι ο Πάπυρος του Καίσαρα και ο Υπεριταλικός δεν ήταν άσχημα, η πιο πρόσφατη Κόρη του Βερσιζεντορίξ μάλλον αποτέλεσε ένα σήμα ότι ο Ferri χρειαζόταν ένα διάλειμμα από τη σειρά.
Παρόλο που για τον Fabcaro το «project Asterix» αφορούσε μονάχα ένα one-shot είναι αναμενόμενο ότι η ιστορία του θα συγκριθεί με εκείνες του Ferri και ίσως στην τελική προβληματίσει τους ιθύνοντες της σειράς σχετικά με το μέλλον της. Εξάλλου, ο Fabcaro δεν είναι κανένας πρωτοεμφανιζόμενος δημιουργός κόμικς. Μολονότι στην Ελλάδα η πλειοψηφία του αναγνωστικού κοινού μέχρι πρότινος δεν γνώριζε το έργο του, το ταλέντο του είναι αναγνωρισμένο στα γαλλοβελγικά κόμικς, κυρίως για το «Zaï Zaï Zaï Zaï», το οποίο πιθανότερο να γνωρίζετε από την κινηματογραφική του διασκευή, καθώς το πρωτότυπο κόμικ -όπως και κανένα άλλο έργο του δημιουργού- δεν έχει μεταφραστεί δυστυχώς μέχρι σήμερα στα ελληνικά. Πριν από λίγους μήνες, όμως, από μία ευτυχή σύμπτωση, είχαμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε το αστείρευτο χιούμορ του Fabcaro, όχι μέσα από κάποιο κόμικ του, αλλά από τη νουβέλα του με τίτλο Η Πρόποση, που κυκλοφόρησε στα ελληνικά σε μετάφραση της Χαράς Σκιαδέλλη από τις εκδόσεις Ίκαρος και το οποίο έχει επίσης μεταφερθεί στον κινηματογράφο.
Η πλοκή
Οι περιπέτειες των Αστερίξ & Οβελίξ είχαν παραδοσιακά στόχο, μέσα από λεπτοδουλεμένους ιστορικούς αναχρονισμούς, να συνομιλούν με την εκάστοτε κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, παρωδώντας την με το ευρηματικό χιούμορ των Goscinny – Uderzo. Ακολουθώντας αυτό το νήμα, ο Ferri αναμετρήθηκε για παράδειγμα με το σκάνδαλο των wikileaks στον Πάπυρο του Καίσαρα και πλέον ο Fabcaro στη Λευκή Ίριδα θέτει στο επίκεντρο τους life coaches και τους κάθε λογής «μέντορες» και influencers που με όργανο την θετική ψυχολογία, γεμίζουν τις τσέπες τους αναπαράγοντας τετριμμένα και στερεοτυπικά motivational μηνύματα. Ένας life coach της εποχής του είναι και ο Vicévertus (που η ελληνική μετάφραση μεταφράζει με το κακόηχο όνομα Λαοπλάνους), ο οποίος έπεισε τον Καίσαρα να του εμπιστευτεί την αποστολή να εφαρμόσει τη μέθοδο της «θετικής σκέψης» στους Ρωμαίους λεγεωνάριους, προκειμένου να βρουν την (εσωτερική) δύναμη να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τους Γαλάτες. Αγανακτισμένος με την ανικανότητα του στρατού του ο Καίσαρας, πλην όμως καχύποπτος απέναντι στην αποτελεσματικότητα της πρωτοποριακής μεθόδου του Vicévertus, του δίνει την ευκαιρία να αποδείξει την αξία του, προειδοποιώντας τον ότι σε περίπτωση αποτυχίας θα κάνει ευτυχισμένα τα λιοντάρια ως θήραμά τους.
Εισχωρώντας ως ταξιδιώτης στο γαλατικό χωριό με την θετική του σκέψη και τις ακαταλαβίστικες motivational ρήσεις του, ο Vicévertus καταφέρνει να επηρεάσει την καθημερινότητα, τις συνήθειες, ακόμα και την κοσμοαντίληψη των ανυπότακτων Γαλατών. Με τον ευγενικό του χαρακτήρα και την παρακίνησή τους για αυτοβελτίωση, στοχεύει να «εξευγενίσει» τους Γαλάτες και να αποδυναμώσει το εκρηκτικό ταμπεραμέντο τους, καθιστώντας τους, χωρίς οι ίδιοι να το καταλαβαίνουν, τα τέλεια θύματα για τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Μετά την επίσκεψη του Vicévertus στο γαλατικό χωριό επικρατεί ομόνοια και γαλήνη μάλλον για πρώτη φορά στην ιστορία του. Έτσι ο Ρωμαίος απεσταλμένος του Καίσαρα λειτουργεί ως αντικαθρέφτισμα του Φούλιους Ζιζάνιους που είχε σπείρει στο παρελθόν τη διχόνοια στο γαλατικό χωριό, με τον ίδιο, όμως, στόχο, την άλωσή του από τους Ρωμαίους.
Life coaching και Θετική Ψυχολογία στο γαλατικό χωριό
Πώς προέκυψε όμως το φαινόμενο του life coaching και της αυτοβελτίωσης στο σενάριο του νέου Αστερίξ; Ο κλάδος της Θετικής Ψυχολογίας δεν εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια, όμως έχει γιγαντωθεί στην εποχή των social media. Πρόκειται για έναν επιστημονικό κλάδο που υποστηρίζει την κατασκευή μίας «βιομηχανίας της ευτυχίας», την οποία έχουν μελετήσει και της έχουν ασκήσει κριτική οι Edgar Cabanas και Eva Illouz στο βιβλίο τους «Ευτυχιοκρατία» που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις. Οι συγγραφείς αποκαλύπτουν τον συστημικό χαρακτήρα της βιομηχανίας της ευτυχίας, αναδεικνύοντας -μεταξύ άλλων- ότι κράτη και επιχειρήσεις χρηματοδοτούν αφειδώς τους θετικούς ψυχολόγους και τους life coaches προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τα πορίσματά τους ως προπέτασμα καπνού «αποκρύπτοντας σημαντικές και δομικές πολιτικές και οικονομικές ανεπάρκειες». Ένα κράτος που καταπατά συστηματικά τα ατομικά δικαιώματα, όμως έχει υψηλούς «δείκτες ευτυχίας» ασκεί επιτυχημένη δημόσια πολιτική, σύμφωνα με την θετική ψυχολογία. Επαναφέροντας την ωφελιμιστική φιλοσοφία του Μπένθαμ, οι θετικοί ψυχολόγοι «έχουν μετατρέψει την έννοια της ευτυχίας σε ισχυρό, ιδεολογικά φορτισμένο μέσο επιτονισμού της προσωπικής ευθύνης για τη μοίρα του καθενός και μετάδοσης ισχυρών ατομικιστικών αξιών με τον μανδύα της ψυχολογικής και της οικονομικής επιστήμης», επιχειρώντας με αυτόν τον τρόπο να υποσκελίσουν «άλλους κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτισμικούς, πολιτικούς, ή άλλους περισσότερο αντικειμενικούς» παράγοντες. Στα επιτελεία των life coaches και των motivational λόγων των influencers του Instagram και του Tik Tok, λειτουργεί μία βιομηχανία δισεκατομμυρίων που σκοπό έχει τη διαιώνισή της, η οποία είναι συνυφασμένη με τη διαιώνιση του ατομικιστικού κοινωνικού μοντέλου στο οποίο η ευτυχία μετατρέπεται σε επικερδές εμπόρευμα.
Η βιομηχανία της αυτοβελτίωσης και του life coaching παρωδείται στη «Λευκή Ίριδα» με πρωτότυπες ιδέες και ευφυή χιουμοριστικά τεχνάσματα. Στο προσκήνιο της ιστορίας ο Fabcaro θέτει τους Γαλάτες ως σύνολο, επιχειρώντας να εμβαθύνει στους χαρακτήρες και την ψυχοσύνθεσή τους. Με την λευκή του ίριδα και τις κενές νοήματος ρήσεις του, ο Vicévertus “υπνωτίζει” τα θύματά του, καθιστώντας τα υποχείριά του. Προβάλλοντας την αρνητική – αυτοβελτιωμένη όψη των κατοίκων του γαλατικού χωριού, ο Fabcaro επιχειρεί να διεισδύσει στον χαρακτήρα του καθενός και της καθεμιάς από τους Γαλάτες, επανασυστήνοντάς τους στο αναγνωστικό κοινό.
Το σχέδιο του Didier Conrad
Στο σχέδιο της ιστορίας βρίσκουμε για μία ακόμη φορά τον Didier Conrad, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει σχεδιάσει επιτυχημένα όλα τα τεύχη της σειράς στη μετα-Uderzo εποχή. Με σχέδιο που ακολουθεί πιστά την κλασσική γραμμή του Uderzo εκδηλώνει το σεβασμό στο ύφος και στο σχεδιαστικό στυλ της σειράς που αγαπήθηκε από περισσότερες γενιές.
Συνεργαζόμενος για πρώτη φορά με τον Fabcaro, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της απόστασης, καθώς ο Conrad είναι εγκατεστημένος στις ΗΠΑ, ενώ ο Fabcaro στη νότια Γαλλία. 1 Για την συνεργασία τους μίλησαν διεξοδικά στη συνέντευξη που παραχώρησαν στο France24 Επομένως, η αμεσότητα έλειπε απ’ τη μεταξύ τους επικοινωνία, καθώς γνωρίστηκαν και συνομιλούσαν κατά βάση διαδικτυακά, χωρίς όμως η φυσική τους απόσταση να έχει αποτυπωθεί με αρνητικό πρόσημο στο αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, η αντιπαραβολή τους με τους Goscinny – Uderzo οι οποίοι δούλευαν μαζί και είχαν αναπτύξει αδερφικές σχέσεις, μαρτυρά και την μεταβολή της βιομηχανίας των κόμικς στην εποχή μας.
Υπάρχει μέλλον στη σειρά για τον Fabcaro;
Ο Fabcaro κατάφερε να επαναφέρει τον Αστερίξ και τον Οβελίξ σε μία ιστορία με επίκαιρη θεματολογία, αξιοποιώντας πρωτότυπες ιδέες και έξυπνες ανατροπές. Η κριτική στη θετική ψυχολογία συμβαδίζει με μία ιστορία χωρισμού, ενώ σε αυτό το ταξίδι τους οι πρωταγωνιστές θα έρθουν αντιμέτωποι με το φαινόμενο του gentrification των μεγάλων πόλεων. Λαμβάνοντας υπόψη τις εξαιρετικές εντυπώσεις που άφησε το σενάριο και το χιούμορ του Fabcaro που δένει αρμονικά με την κληρονομιά των Goscinny – Uderzo, αλλά και την εμπορική επιτυχία του τόμου ήδη από τις πρώτες ημέρες, δύσκολα θα πιστέψουμε ότι δεν θα τον δούμε να επιστρέφει στο γαλατικό χωριό κάποια στιγμή στο σύντομο ή απώτερο μέλλον. Ο σχεδιασμός των εκδόσεων, βέβαια, σχετικά με την επόμενη ιστορία που αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2025, περιέχει την επιστροφή του Ferri στο τιμόνι του τίτλου, όμως ας κρατήσουμε το δεδομένο ότι ο Fabcaro δηλώνει χαρούμενος από την εμπειρία, αφήνοντας ανοιχτό το σενάριο επιστροφής του κάποια στιγμή στο μέλλον.
