Περπατώντας κανείς/-μία αυτές τις ημέρες στην Θεσσαλονίκη, στην οδό «Νικολάου Γερμανού» με θέα τον Λευκό Πύργο, συναντά ένα μεγάλο banner, το οποίο ενημερώνει για μία αναδρομική έκθεση που φιλοξενείται στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Η εικόνα που φέρει, θα μπορούσε να χωριστεί σε τρεις οριζόντιες ζώνες. Αφορά μία παράσταση που απεικονίζει στο κάτω μέρος βαγόνια, ενώ σηκώνοντας το βλέμμα προς τα πάνω, σταδιακά η σταθερή αναπαράσταση και η υλικότητα χάνεται και πλέκεται με τα χρώματα. Το τοπίο, ειδικά στο επάνω μέρος, χαρακτηρίζεται από την σκοτεινή του ατμόσφαιρα. Το κόκκινο χρώμα, όμως, τραβάει το βλέμμα του περαστικού και κυριαρχεί τελικά στο κέντρο της εικόνας. Κοιτώντας κάτω από την εικόνα, αναγράφεται με έντονα κεφαλαία γράμματα το επώνυμο «ΜΑΥΡΟΜΑΤΗΣ». Πρόκειται για τον ζωγράφο Στέλιο Μαυρομάτη, έναν απ’ τους σημαντικότερους σύγχρονους εικαστικούς καλλιτέχνες της Θεσσαλονίκης.
Ποιος είναι ο ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης;
Γεννήθηκε το 1930 στην Πτολεμαΐδα, από πολύ μικρή ηλικία, όμως, μετακόμισε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη, όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του (2020). Ζωγράφος αυτοδίδακτος, ο οποίος ασχολήθηκε με πολλά θέματα. Κατοικώντας, όμως, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, τον γοήτευσε η εικόνα των τρένων και των σιδηροδρομικών γραμμών. Τελικά, το θέμα αυτό θα κυριαρχήσει στο έργο του.
Αναδρομική έκθεση στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
Η έκθεση άνοιξε τις πόρτες της στο ευρύ κοινό στις 2 Μαρτίου 2024 και θα διαρκέσει μέχρι τις 14 Απριλίου 2024. Η ζωγραφική τέχνη του Μαυρομάτη είναι ιδιαίτερη, βαθιά προσωπική. Στους πίνακές του τολμά να χρησιμοποιήσει ένα εύρος υλικών και να παίξει με τις γεωμετρίες και την αυστηρή δομή των κλασικών έργων. Έτσι, για παράδειγμα, ο θεατής θα προσέξει την προεξοχή κάποιου τρένου εκτός των ορίων του καμβά, θα βρει ανάγλυφα στοιχεία, ακόμα και εξωτερικά αντικείμενα που με ευρηματικό τρόπο και προσοχή, έχει καταφέρει να τα εντάξει στο έργο του και να τα εναρμονίσει με αυτό. Τα χρώματα είναι αυστηρά και έρχονται σε αντίθεση με τον τρόπο κατασκευής του έργου, που είναι ζωηρός, παιγνιώδης και ζωντανός.
Θέματα της ζωγραφικής του Μαυρομάτη
Τα θέματα του καλλιτέχνη ποικίλλουν, με τα τρένα, εμφανώς, να αποτελούν μία ξεχωριστή κατηγορία για αυτόν, μία αναπαράσταση που διαρκώς επανέρχεται στα έργα του. Γιατί τα τρένα; Τα τρένα μπορούν να έχουν διάφορες συνυποδηλώσεις. Δηλώνουν τη μετακίνηση, την αέναη πορεία στο χρόνο. Την «φυγή», την επιστροφή. Τις επιθυμίες και τα όνειρα που θα μπορούσαν να είχαν επιτελεστεί σε έναν άλλον τόπο. Τις μοιραίες συναντήσεις, τις αγάπες, τις εξωτερικές συνεργασίες, τις σχέσεις. Τα «μπορεί» και τα «αν» που ταξιδεύουν στον νου, που μόνο το σώμα, όμως, μπορεί τελικά να πραγματοποιήσει. Το τρένο, σχετίζεται με την κίνηση, την αλλαγή, τον τόπο, τους χρόνους. Οι σημάνσεις, αυτά τα χαρακτηριστικά «x» που ξεπετάγονται σε κάθε πίνακα είναι νοητές; Είναι τα σταυροδρόμια που συναντούμε στη ζωή μας, τα διλήμματα και τελικά οι αποφάσεις ζωής που κρίνουν καθοριστικά τη ζωή μας.
Άλλοι πίνακες του Μαυρομάτη, επικεντρώνονται σε τόπους. Το πιο σύνηθες είναι το τοπίο της Θεσσαλονίκης που χαρακτηρίζεται από τα μνημεία, τις εκκλησίες, το λιμάνι, κ.λπ. Δεν είναι τυχαίο ότι ανήκει στους σημαντικότερους Θεσσαλονικείς ζωγράφους. Αυτοδίδακτος, ξεπέρασε τις συμβάσεις, δημιουργώντας τη δική του «μικτή τεχνική». Ως παρακαταθήκη άφησε τα έργα του, ορισμένες τηλεοπτικές του παρουσίες, αλλά και τα παιδιά του, τον Αντώνη και την Ανδρομάχη Μαυρομάτη, που με αγάπη και φροντίδα για το έργο του πατέρα τους, βρίσκονται στο χώρο προκειμένου να υποδεχθούν εγκάρδια τους επισκέπτες και τις επισκέπτριες και να τους παράσχουν πληροφορίες, συμβάλλοντας στην ανάδειξη και προβολή της καλλιτεχνικής κληρονομιάς του Μαυρομάτη.
Υπάρχουν πολλά άγνωστα στοιχεία για τη ζωή και το έργο του ζωγράφου Στέλιου Μαυρομάτη. Πολλά να αναζητήσουμε, να μάθουμε και να θαυμάσουμε. Η αναδρομική έκθεση στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί στον φιλόξενο χώρο της ξεναγεί το ευρύ κοινό σε έναν ζωγράφο, σημαντικό όχι μονάχα για τη Θεσσαλονίκη, αλλά για την ελληνική ζωγραφική τέχνη του 20ου αι. Τον ζωγράφο των τρένων.
Ανεξάρτητα απ’ την έκθεση, η θέα είναι μαγευτική απ’ τον 6ο όροφο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
