Η Μοναχοκόρη – Μητρότητα και σωματική αυτοδιάθεση στο σύγχρονο Μεξικό

Μαριάννα Τσότρα Από Μαριάννα Τσότρα 5 Λεπτά Ανάγνωσης

Η Λάουρα και η Αλίνα γνωρίστηκαν στα 20 τους, και οι δύο φοιτήτριες που άφησαν πίσω την Πόλη του Μεξικού για τις σπουδές τους στο Παρίσι, και οι δύο προοδευτικές φεμινίστριες, αποφασισμένες πως δεν πρόκειται ποτέ να παραχωρήσουν την ανεξαρτησία τους για τα καταπιεστικά δεσμά της μητρότητας. Χρόνια αργότερα, και έχοντας επιστρέψει πλέον στο Μεξικό, η Λάουρα αποφασίζει να λάβει δραστικά μέτρα για να αποτρέψει κάθε ενδεχόμενο πιθανής εγκυμοσύνης: υποβάλλεται σε χειρουργείο απολίνωσης σαλπίγγων, μια μόνιμη και συνήθως μη αναστρέψιμη μέθοδο γυναικείας στείρωσης. Όταν το ανακοινώνει, όμως, στην καλύτερή της φίλη, έντρομη ακούει την Αλίνα να δηλώνει πως πλέον έχει αλλάξει γνώμη όσον αφορά την κοινή τους απόφαση και μάλιστα έχει ξεκινήσει ήδη διαδικασίες εξωσωματικής γονιμοποίησης μαζί με τον σύντροφό της, Αουρέλιο. Η Λάουρα, παρ’ όλη τη χαρά που νιώθει για τη φίλη της όταν εκείνη καταφέρνει πράγματι να μείνει έγκυος, δεν μπορεί να κατανοήσει την απόφασή της – μέχρι τη μέρα που θα γνωρίσει τον Νικολάς, τον οξύθυμο γιό της γειτόνισσάς της, Ντόρις, που ξεσπά καθημερινά σε εκρήξεις βίας και οργής, και αρχίσει να αναπτύσσει μια ιδιότυπη σχέση προστασίας και φροντίδας μαζί του.

Με το τέταρτό της μυθιστόρημα, Η Μοναχοκόρη, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση Νάννας Παπανικολάου, η Μεξικανή Guadalupe Nettel βρέθηκε υποψήφια για το Διεθνές Βραβείο Booker 2023. Σε αυτό το, βαθιά φεμινιστικό, βαθιά γυναικείο μυθιστόρημα, η Nettel αφηγείται μια ιστορία τεράστιας αφηγηματικής δύναμης για τη γυναικεία σωματική αυτοδιάθεση και τις εκφάνσεις της σε ποικίλα πεδία, τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού βίου, ενώ ταυτόχρονα στοχάζεται πάνω στην ίδια τη φύση της μητρότητας: βιολογικό ένστικτο, προορισμός και αυτοσκοπός, προϊόν ελεύθερης βούλησης ή κοινωνικά επιβαλλόμενη επιταγή και καθήκον, ολοκλήρωση της γυναικείας ύπαρξης και μέγιστη ευτυχία που μπορεί να βιωθεί ή αβάσταχτο φορτίο και τροχοπέδη στην ελευθερία και την αυτονομία;

Η Nettel συνθέτει ένα εναργές ψηφιδωτό γυναικών, καθεμία εκ των οποίων διεκδικεί τη δική της θέση στον κόσμο, τη δική της, μικρή μερίδα στην ευτυχία – γυναίκες, όπως η Λάουρα, που έχουν απορρίψει τη μητρότητα, όμως εκείνη αναπάντεχα τις βρίσκει, μέσα από τα άτομα που αγαπούν και νοιάζονται, μητέρες, όπως η Ντόρις και η μάνα της Λάουρα, που έστω πρόσκαιρα χρειάζονται να απαλλαγούν από το γονεϊκό βάρος και να ανακτήσουν την ανεξαρτησία και την ίδια τους την ύπαρξη, μητέρες, όπως η Αλίνα, που μέσα από τον χειρότερο πόνο βρίσκουν εν τέλει την πιο λαμπερή, ελπιδόφόρα μορφή αγάπης.

Στο γκρίζο αστικό σύμπαν απομόνωσης και μοναξιάς της Πόλης του Μεξικού, που οικοδομεί η Nettel, η μητρότητα λαμβάνει πολλαπλές, υβριδικές μορφές: η μητρότητα μπορεί να είναι η βιολογική, τα δάκρυα ευτυχίας της μάνας όταν δει τα αποτελέσματα του θετικού τεστ εγκυμοσύνης, όταν για πρώτη φορά αντικρίσει το πρόσωπο του μωρού της στον υπέρηχο και ακούσει αυτόν τον, τόσο επιθυμητό, χτύπο καρδιάς, αλλά και ο ολοκληρωτικός, καθηλωτικός τρόμος όταν η υγεία, η ζωή και η ασφάλειά του απειλείται. Μητρότητα, όμως, μπορεί να είναι και η αναπάντεχη φροντίδα και ενδιαφέρον για ένα παιδί δίχως βιολογικό δεσμό, για τα μικρά, εύθραυστα αυγά στη φωλιά περιστεριών στο μπαλκόνι, κάθε μικρό απόθεμα αγάπης που διαθέτουμε για εκείνους που το χρειάζονται.

Με αφήγηση πρωτοπρόσωπη, μέσα από την οπτική γωνία της Λάουρα, λιτή, κοφτή και άμεση, δίχως φιοριτούρες, η Nettel διηγείται μια ιστορία συγκλονιστική, σπαρακτική, από εκείνες που δεν μπορείς να σταματήσεις να κλαις διαβάζοντάς τις, που σου ραγίζουν την καρδιά με την ωμή ειλικρίνεια, αλλά και την τρυφερότητά τους. Στο υπόβαθρο της αφήγησής της, το Μεξικό των γυναικοκτονιών, των βιασμών και της έμφυλης βίας, μια χώρα βαθιά πατριαρχική όπου το γυναικείο σώμα είναι πεδίο μάχης και η γυναικεία φύση καθίσταται συνώνυμη των περιορισμένων δικαιωμάτων, της κοινωνικά προκαθορισμένης πορείας, του διαρκούς κινδύνου για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα.

Η Nettel γράφει, με τεράστια αφηγηματική διαύγεια, για τη μητρότητα και τη σωματική αυτοδιάθεση, για την απώλεια και το πένθος, για δεσμούς εξ αίματος και οικογένειες υποκατάστατες, τις μητέρες που έχουμε και τις μητέρες που επιλέγουμε. Σαν τους γόνους πουλιών σε φωλιές άλλων ειδών, αυγά που εκκολάπτονται και νεογνά που λαμβάνουν από γονείς μη βιολογικούς, είδη αλλότρια, τη φροντίδα και την προστασία που χρειάζονται για να επιβιώσουν, έτσι και οι γυναίκες της Nettel μαθαίνουν, ενίοτε επώδυνα, πως η αγάπη, η τρυφερότητα και η ευτυχία μπορούν να λάβουν μορφές απρόσμενες και αναπάντεχες, μα καθ’ όλα καλοδεχούμενες, και να δομήσουν δεσμούς που σου αλλάζουν ολοκληρωτικά τη ζωή.

Μοιραστείτε το Άρθρο
Γεννήθηκε το 1994, μεγάλωσε ανάμεσα σε χαρτόδετα μυθιστορήματα και DVD από το συνοικιακό βιντεοκλάμπ – περί τα 10 κάθε Σαββατοκύριακο. Σπόυδασε Νομική, εξειδικεύθηκε στο Εργατικό Δίκαιο, αλλά η μεγάλη της αγάπη θα είναι πάντα ο Κιούμπρικ, ο Μπέργκμαν και ο Λυντς. Θα τη βρεις να αποπειράται ανέλπιδα να μειώσει τη λίστα με τα αδιάβαστά της.