Το 2021 δεν ήταν σε καμία περίπτωση η χρονιά που θα επανερχόμασταν σε μια «φυσιολογικότητα». Ούτε το 2022 θα μπούμε σε αυτή αλλά τουλάχιστον τώρα το έχουμε συνηθίσει. Ήταν μια χρονιά ακόμα μεγαλύτερης αποσάθρωσης, καθυστερήσεων και χάους στη διανομή, με το streaming να υποχωρεί ελαφρώς αλλά να παραμένει η νούμερο ένα επιλογή των μεγάλο στούντιο για εύκολο χρήμα. Τα παραδοσιακά κανάλια διαμονής ωστόσο αντεπιτέθηκαν και είδαμε στις αίθουσες αρκετές ταινίες (με το δέλεαρ των βραβείων πάντα βέβαια). Σε κάθε περίπτωση, ήταν πολύ λίγες οι παραγωγές εκείνες που κατάφεραν και έπιασαν τον παλμό μιας εποχής που καταρρέει από τον φόβο και την αγωνία της.
Όπως δεν επιστρέψαμε στην κατάσταση πριν τον κορονοιό με το εμβόλιο, έτσι δε θα επιστρέψουμε και στον κινηματογράφο με τα λίγα blockbusters που μας έφεραν ξανά στην αίθουσα. Ωστόσο, κάτι μας έμεινε, ευτυχώς, από άλλη μια χαμένη χρονιά, πριν ξαναμπούμε, για πολλοστή φορά, σε καραντίνα!
10 – Digger
To neo-western του Γιώργου Γρηγοράκη κέρδισε τις καρδιές του ελληνικού κοινού και γέμισε κάθε αίθουσα στην οποία προβλήθηκε, με οποιοδήποτε καιρό (αυτό το λέμε γιατί κυρίως έπαιξε σε θερινά και το καλοκαίρι φέτος αποφάσισε να τελειώσει νωρίς…) Μια μαγευτική εικονογράφηση και μια διαταξική, διαγενεακή πάλη μεταξύ πατέρα και γιού κατάφερε να υπογραμμίσει τόσο την έλλειψη επικοινωνίας των δύο αυτών πλευρών, όσο και τη βαθύτερη ανάγκη αμφότερων για αυτή. Προφανώς παίζει ο Μουρίκης και, όπως πάντα, είναι μαγνητικός!
9 – Bo Burnham: Inside
Μιούζικαλ και… κωμικός μονόλογος; Μετράνε για κινηματογράφο τα comedy specials; Στην εποχή του streaming, όπου όλα τα είδη έρχονται συσκευασμένα στο ίδιο πακέτο στην οθόνη του σπιτιού μας, ειλικρινά τα είδη έχουν αρχίσει και μπερδεύονται. Ωστόσο διατηρούμε και εμείς μια επιφύλαξη, για αυτό και το Inside είναι μόλις στο νούμερο 9, ενώ, για να είμαστε ειλικρινείς, ήταν το σπουδαιότερο έργο που βγήκε το 2021 σε κάποια οθόνη για κοινό. Οπλισμένος μόνο με το ταλέντο του (και μια σοβαρή διαταραχή άγχους) ο Bo Burnham (Make Happy) κατάφερε και έδωσε την πιο χαρακτηριστική στιγμή του τι σημαίνει καραντίνα για το άτομο, την κοινωνική και ψυχολογική του υπόσταση αυτή τη δεδομένη στιγμή, σε ένα post-truth, μεταμοντέρνο κόσμο. Κανένα άλλο έργο δεν ήταν τόσο 2021 όσο αυτό, όσο και αν προσπάθησε.
8 – Tick, Tick … Boom!
To ουσιαστικό σκηνοθετικό ντεμπούτο του πολυβραβευμένου μουσικού/ ηθοποιού Lin-Manuel Miranda ( His Dark Materials, Μoana, Hamilton) είναι, προφανώς, ένα μιούζικαλ για τη ζωή, ή καλύτερα ένα κρίσιμο στιγμιότυπο αυτής, ενός από τους σπουδαιότερους δημιουργούς της προηγούμενης γενιάς, του Jonathan Larson. Βασισμένο στον μουσικό μονόλογο με το ίδιο όνομα, o Miranda δίνει τη σκηνή και το μικρόφωνο στον πολυτάλαντο Andrew Garfield (Αmazing Spider-man, The Social Network) και αυτός ανατινάζεται με μια έκρηξη κολλητικών μελωδιών, (κοινωνικού) άγχους αλλά και μια βαθιά κρίσης ταυτότητας που πολλοί βιώνουν λίγο πριν την κρίσιμη ηλικία των 30 (και πλέον, και αργότερα). Το Tick, Tick … Boom! είναι μια εμπειρία που συνδυάζει τη μουσική ενός από τους πιο βαθιά κοινωνικούς δημιουργούς του Broadway με το ταλέντο ενός άδικα υποτιμημένου ηθοποιού. Γενικά άχαστο.
7 – Bad Luck Banging or Loony Porn
Το Bad Luck Banging or Loony Porn σίγουρα δεν είναι ένα φιλμ για όλους – στο μεγαλύτερο μέρος του κοινού σίγουρα θα ξενίσει η κατακερματισμένη, meta αφήγηση, η αποστασιοποιημένη κινηματογράφηση, το θεοπάλαβο τέλος, και οπωσδήποτε το hardcore porn με το οποίο ξεκινά η ταινία. Όμως, ο Radu Jude (Scarred Hearts, Uppercase Print) αδιαφορεί και, ταγμένος στη θέση του ότι «η ζωή πρέπει να βιώνεται και ως τραγωδία και ως κωμωδία», δημιουργεί μια ξεκαρδιστική, αιχμηρή σάτιρα για το σεξ, την πολιτική, την ηθικοπλασία και τους τρόπους που αυτά διαπλέκονται, και ταυτόχρονα ένα δηκτικό σχόλιο για την meta- Covid εποχή, με σαρδόνιο χιούμορ και αιρετική αφήγηση, ένα παλαβό πορνό που σίγουρα δεν θα ξεχάσουμε για καιρό.
6 – Dune
Η νέα κινηματογραφική μεταφορά του Denis Villenueve (Arrival, Blade Runner 2049) στέκεται επάξια απέναντι στο γιγάντιο αυτό πράγμα που λέγεται Dune. Σίγουρα παραμένει μια πιο απλουστευμένη εκδοχή, για να προσφερθεί και προς ένα μαζικό κοινό. Αλλά η ουσία και οι θεματικές του βιβλίου δεν χάνονται – όχι ότι αναδεικνύονται και ιδιαίτερα βέβαια, αλλά αυτό θα μας το δείξει και η συνέχεια. Η εσάνς που το κάνει επικό είναι εκεί, κάνοντας το Dune μία γιγαντόφωνη, εμβληματική ταινία.
5 – Judas and the Black Messiah
Η ταινία του Shaka King βασίζεται σε ένα εκπληκτικό Casting για να πάρει ανάσες και χρόνο και να αφηγηθεί σταθερά την ιστορία με δύο βασικούς πόλους και οπτικές ματιές. Ο Daniel Kaluuya (Get Out, Black Panther, Widows) μαγνητίζει τα βλέμματα σε όλη τη ταινία βάζοντας άλλη μια μοναδική ερμηνεία στο ιστορικό του. Κάθε μονόλογος φοβερά προσεγμένος, καθηλωτικός και πειστικός στη μεταφορά προς τον θεατή.
Η ιστορία δείχνει ότι παρά τις τεράστιες προσπάθειες για ενσωμάτωση, συκοφάντηση και καταστολή, οι λαμπρότερες ιστορίες των ριζοσπαστικών κινημάτων θα τροφοδοτούν για πολλά χρόνια τη ζωή και την τέχνη ειδικά σε περιπτώσεις κινημάτων που η μάχη τους παραμένει αδικαίωτη. Δίνοντας το φως, την ελπίδα και την πίστη να γραφτούν οι επόμενες σελίδες της ιστορίας που θα εμπνεύσουν το παρόν και το μέλλον και θα ανατρέψουν τους ατέλειωτους αιώνες καταπίεσης. Until then, don’t forget and be a Revolutionary.
4 – The Power of the Dog
Έχουμε ξαναπεί πως τα western ως είδος ταιριάζει με πολλά άλλα, κρατώντας ταυτόχρονα τη δική του σημασία, η οποία είναι η επανεξερεύνηση/ επανακατάκτηση των ορίων, με οποιαδήποτε σημασία αυτά νοούνται στο εκάστοτε υπό εξέταση πλαίσιο. Εδώ, η Jane Campion (The Lady Bug, The Water Diary) καταφέρνει και το χρησιμοποιεί με έξοχο τρόπο, υποδεικνύοντας τις δυναμικές φύλου και ταυτότητας που βρίσκονται στον πυρήνα των σύγχρονων σχέσεων. Τόσο η ερμηνεία του Benedict Cumberbatch (Dr. Strange, Sherlock) και της Kirsten Dunst ( Melancholia, Spider-Man), αλλά και του πάντα αξιόλογου Jesse Plemons (El Camino, I Am Thinking of Ending Things) είναι άμεμπτες και αναδεικνύουν αυτό το πολύ δυνατό (και πολύβραβευμένο) western/drama.
3 – French Dispatch
Το ότι ο Wes Anderson (Isle of Dogs,Fantastic Mr. Fox) βγάζει ταινία είναι λόγος ενθουσιασμού από μόνος του. Όταν μάλιστα ένας τόσο καταξιωμένος σκηνοθέτης, που έχει αναπτύξει το δικό του οπτικό στυλ και κινηματογραφική γλώσσα καταφέρνει και πάει την σταθερά αξιόπιστη μανιέρα του ένα βήμα παραπάνω, είναι κάτι παραπάνω. Το French Dispatch, με όλο το γνωστό cast φίλων του σκηνοθέτη, ένα γράμμα αγάπης στην (παλιά και αισθητικοποιημένη) τέχνη της δημοσιογραφίας/ κριτικογραφίας, μεταξύ άλλων, πάει τον καλλιτέχνη σκηνοθέτη ένα βήμα παρακάτω στην κατανόηση του δικού του φαντασιακού και της νοσταλγίας για έναν κόσμο που ποτέ ουσιαστικά δεν υπήρξε.
2 – H Γυναίκα Που Έφυγε
Ο βραβευμένος στο Βερολίνο Hong Sang Soo (On The Beach) υπογράφει μια ενδιαφέρουσα ταινία για τις γυναίκες που φεύγουν με ή χωρίς λόγο και χάνονται στις μεγαλουπόλεις αναζητώντας ένα μικρό θαύμα στη γραμμική ροή της καθημερινότητας.
Με φόντο τη χαοτική ομορφιά της πόλης, ο Κορεάτης σκηνοθέτης αγκαλιάζει τη γυναικεία πραγματικότητα, με όχημα τις διαφορετικές προσωπικότητες των ηρωϊδων του που μοιράζονται μεταξύ τους καθημερινές σκέψεις και προβληματισμούς. Το νατουραλιστικό πλαίσιο των συζητήσεων τους δίνει τον απαραίτητο χώρο στο θεατή να περιπλανηθεί στις σκέψεις τους γύρω από τη συντροφικότητα, το φόβο της μοναξιάς, το γάμο και την αγάπη.
1 – Licorice Pizza
Δια χειρός του μνημειώδους Paul Thomas Anderson (Phantom Thread, Τhe Master) είναι μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία, που επικεντρώνεται στον έρωτα, στον σχηματισμό του ανθρώπου μέσω αυτού και, τελικά, της επίπονης διαδικασίας της ωρίμανσης. Με ένα cast που συνδυάζει παλιά και φρέσκα πρόσωπα, ο Anderson καταφέρνει να φτιάξει έναν κινηματογράφο γεμάτο αγκάθινη γλυκύτητα.
