Planet Hulk- H επανάσταση των τεράτων
Ίσως το μεγαλύτερο κακό που έκανε η σαχλή, συνδυαστική διασκευή του Τaika Watiti στο Thor: Ragnarok ήταν η κατακρεούργηση και η απαξίωση μίας από τις πιο πολιτικές ιστορίες της πρόσφατης Marvel, η οποία δεν είναι άλλη από το Planet Hulk.
H ιστορία αύτή έτρεξε από το 2006 έως και το 2007, την ίδια περίοδο δηλαδή που η Marvel εξέδιδε το μεγάλο event του Civil War, το οποίο άλλαξε ριζικά την εικόνα του σύμπαντος της, ενώ οι απόηχοι του διατηρήθηκαν για αρκετά χρόνια. Όμως, αυτό που πραγματικά παρέμεινε από όλη αυτή την περίοδο στα comics της εταιρείας δεν ήταν οι αλλαγές στο continuity, ούτε το ποιος έζησε και ποιος πέθανε, κάτι που ούτως ή άλλως άλλαξε λίγο καιρό αργότερα. Αυτό που πραγματικά σφράγισε την περίοδο ήταν μια βαθιά, πολιτική ματιά στα γεγονότα του σήμερα και μια αποτίμηση τους βάσει ενός ιδεολογήματος το οποίο ναι μεν βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην κυρίαρχη αφήγηση, ωστόσο, σαν ένα πολύπλοκο κείμενο και σύνολο σημείων, άφησε μεγάλο περιθώριο δράσης και ερμηνείας σε διαφορετικούς τρόπους ανάγνωσης και δράσης. Έτσι λοιπόν, στιγμές όπως η ομιλία του Captain America για το καθήκον του ατόμου απέναντι στις φασιστικές επιταγές, ή η εσωτερική πάλη του Spiderman και η τελική μεταπήδηση του στο πεδίο των ταξικά διωκώμενων (για περισσότερα εδώ) άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους.
Οι δημιουργοί που απασχολούνταν στον Hulk από την άλλη (εκείνη την περίοδο ο κατά κύριο λόγο συγγραφέας του ήταν ο Greg Pak, ενώ το artwork, στο μεγαλύτερο μέρος του ήταν των Carlo Pagulayan και Aaron Lopresti, ενώ αξίζει να αναφέρουμε και τους Jeffrey Huet και Randy Gentile, inker και letterer αντίστοιχα) χωρίς το βάρος της συμμετοχής του χαρακτήρα στα υπόλοιπα events, είχαν την ευκαιρία να πάνε τα θέματα αυτά στα άκρα, να μας δείξουν μια πραγματική επανάσταση των απόβλητων, των Αλλων, η οποία από πολλές απόψεις ήταν πολύ πιο προωθητική από τα γεγονότα του Εμφυλίου.
Ο Hulk ήταν, στο βάθος του, ένας ήρωας κατα λάθος, τόσο στον τρόπο που απέκτησε τις δυνάμεις του, όσο και στον τρόπο που λειτουργούσε. Η τερατώδης μεταμόρφωση του Bruce Banner σκόρπιζε τον τρόμο σε εχθρούς και φίλους, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που οι δύο τελευταίοι συνασπίστηκαν εναντίον του. Κυνηγημένος από το ίδιο το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα που τον δημιούργησε, ήταν εγκλωβισμένος μαζί του σε μια σχιζοφρενική σχέση καθώς το τελευταίο από την μία επιθυμούσε να τον καταστρέψει και από την άλλη να τον ελέγξει. Ακόμα και ο ίδιος βέβαια δεν φαινόταν ικανός να του ξεφύγει, τουλάχιστον όχι για πολύ.
Έτσι, στο προοίμιο του Planet Hulk, ο Bruce Banner, παρασυρμένος από το ίδιο αυτό σύμπλεγμα, το οποίο συμβόλιζε σε αυτή την φάση το πρόσωπο του Nick Furry, μπαίνει σε ένα διαστημόπλοιο με προορισμό το πουθενά. Στην πορεία βέβαια, αποκαλύπτεται πως υπαίτιοι για την εξορία του Hulk ήταν οι πρώην φίλοι του, οι ηγεσίες των Avengers, των X-men, των Inhuman αλλά και των Fantastic Four (οι λεγόμενοι Illuminati). Aυτή η παράξενα δομημένη ομάδα των αρχηγών όλων των ηπερηρωικών ομάδων, η ελίτ των ελίτ, αποφάσισε πως η καταστρεπτική πορεία του Hulk έπρεπε να σταματήσει, πως το δικό του υπερωηρωικό έργο και οι ζωές που είχε σώσει δεν μέτραγαν. Οι ήρωες ονόμασαν τον Hulk τέρας- Άλλον και συνασπίστηκαν εναντίον του. Η προδοσία αυτή είναι καθοριστική στιγμή για τον Hulk, είναι η τομή που γίνεται μέσα στον ήρωα που λήγει, για ένα τεράστιο διάστημα την εσωτερική του πάλη: αφού οι άλλοι το όρισαν, ο Hulk θα ήταν τέρας, θα ήταν ένας Άλλος για να χρησιμεύσει σαν ενοποιητικός στόχος ενάντια στους φίλους και τους εχθρούς. Ο Bruce Banner εξαφανίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά. Καταφέρνει και εμφανίζεται μόνο δύο φορές, την πρώτη όταν ο Hulk πια νιώθει μια υποχώρηση της οργής του αφού βρίσκει μια ομάδα που τους δένει αυτή η ετερότητα, ηττάται γρήγορα και επιστρέφει στην λήθη, για να πει μετά ο Hulk σε έναν σύντροφο του: “Ησύχασε, μόνο εμείς τα τέρατα είμαστε εδώ.”, ενώ την δεύτερη, ο Banner φανερώνεται σαν αδυναμία, που γρήγορα ξεπερνιέται.
Στο προορισμό του ο Hulk συναντά κάτι που ήλπιζε να αφήσει πίσω του: μια αυστηρά δομημένη κοινωνία πάνω στην εικόνα και την καταπίεση, σε πρώτη φάση των τερατόμορφων αιχμαλώτων της, είτε από τον δικό της πλανήτη είτε από άλλους κόσμους, και μετά των πιο υποβαθμισμένων τάξεων της. Η Sakaar δεν είναι το τσίρκο του Watiti που η σκλαβιά είναι κάτι ανέμελο και το κοινό ένας ανεγκέφαλος όχλος που κοιτάει αγώνες και άνευρα μπουκέτα. Δομείται βάσει της ενότητας απέναντι στο έτερο, στο Άλλο. Το ταξικό μίσος των Sakaaran, απέναντι στους εντομόμορφούς Natives, ή οι σχέσεις δουλείας των Shadow στους Imperials δημιουργούν έναν πολυσύνθετο ψηφιδωτό σχέσεων όπου η διαφορετικότητα πολεμάται. Ο Hulk, και η ομάδα που βρίσκει και συσπειρώνεται γύρω του, είναι διαφορετικοί ο ένας από τον άλλον, με πολλούς μάλιστα να ξεκινούν ως πρώην villains, όπως η Brood (Νο- Νame) από τους X-men, ή o σοβαρός, λιγομίλητος και πιστός Korg, του οποίου τον χαρακτήρα ισοπέδωσε προσωπικά ο Watiti, από τον Thor. Ωστόσο αυτή η καταπίεση και το μίσος τους απέναντι στους δεσμώτες τους τους ενώνει.
Πως αντιδρούν λοιπόν οι καταπιεσμένοι Άλλοι; Πως η ετερότητα και η πολυμορφία σπάνε την από τα πάνω επιβαλλόμενη ομοιογένεια, η οποία τους διατάζει να πονάνε και να πεθαίνουν; Αν ήταν οι X-men, θα είχαμε μια σταθερή, αργή πορεία συνδιαμόρφωσης μαζί της, μια μεσοβέζικη, αστική λύση διαλόγου. Ο τρόπος του Hulk είναι αρκετά διαφορετικός: επανάσταση. Απρόθυμα στην αρχή, με το χέρι εξαναγκασμένο, ο Hulk εντάσσεται σε ένα πλαίσιο, αυτό του ηγέτη, το οποίο τέμνει (οριζοντίως και όχι καθέτως) μια εσωτερική αντίφαση σε πιο βαθύ επίπεδο: την αντίθεση μεταξύ της τάσης του για απομόνωση με το πρότυπο του Ματωμένου Ιππότη που υπηρετεί σε διάφορες ιστορίες. Εδώ, σε μια απροσδόκητη συμφωνία με τις κοινωνικές συνθήκες γύρω του, το δεύτερο πρότυπο επικρατεί.
Ταυτόχρονα, η σωματικότητα, πάντα έντονη στις ιστορίες του Hulk, εδώ λαμβάνει μια σχεδόν μεταφυσική έννοια. Η τεράστια δύναμη του ήρωα όχι μόνο νικά τους εχθρούς του, αλλά και δίνει ζωή στον ίδιον τον ερημωμένο πλανήτη. Η έννοια της χεγκελιανής χειρωνακτικής εργασίας, της ικανότητας να δίνεις ζωή σε κάτι και να νιώθεις τον εαυτό σου μέσα σε αυτό (και αλλοτρίωση όταν στο στερούν) βρίσκει εδώ την καλύτερη έκφραση που μπορεί να βρει σε ένα υπερηρωικό comic επικής ουσιαστικής φαντασίας και θέτει τον Hulk, στο τέλος της επανάστασης, σε θέση ρυθμιστή των σχέσεων που θα προκύψουν, ξεπερνώντας έτσι το στάδιο του Ιππότη και φτάνοντας σε αυτό του Mεσσία, υλοποιώντας την προφητεία του Γιου της Sakaar (Sakaarson). Αυτό ταυτόχρονα αποτελεί και μια αδυναμία της ιστορίας, καθώς Pak δε μπορεί να εστιάσει στο κοινωνικό και να ξεπεράσει τον μεσσιανισμό που γενικότερα κυριαρχεί στο υπερηρωικό είδος, κάτι που ίσως ένα τόσο προσωποκεντρικό αφήγημα να μην μπορεί να κάνει όπως και να έχει.
Η επανάσταση των Άλλων, των τεράτων που η κοινωνία εξόρισε, τυράννησε και κυνήγησε έχει φυσικά έναν συγκεκριμένο στόχο: τον κόκκινο αυτοκράτορα της Sakaar. To πλαίσιο ενός υπερωηρωικού comic, με εξαίρεση ίσως το V for Vendetta, το οποίο στηριζόταν στην διάνοια που λέγεται Αlan Moore, δεν είναι εύκολο να χωρέσει όλο το ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό φάσμα που προϋποθέτει ένας γενικευμένος ξεσηκωμός, πρέπει αναγκαστικά να το συσπειρώσει και να το θέσει ενάντια σε έναν κακό-σύμβολο. Και πράγματι, ο Κόκκινος Βασιλιάς λειτουργεί αρκετά μονοδιάστατα σε αυτό το κομμάτι σε αντίθεση με τους υπόλοιπους χαρακτήρες, οι οποίοι στο σύνολο τους είναι πολύ καλογραμμένοι και περνούν ο καθένας την δική του πορεία ωρίμανσης και εξέλιξης (ίσως ο Miek να είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, που από αδύναμο comic relief γίνεται βασιλιάς και σωτήρας της φυλής του και από εκεί μετά villain σε άλλα arcs). Ωστόσο εδώ το βάρος της λειτουργίας υπερέχει αυτό του χαρακτήρα.
Όταν το σύμβολο αυτό απομακρύνεται, ο πειρασμός για ένα happy end είναι μεγάλος και πράγματι, στην animated μεταφορά του event, η ιστορία έκλεισε εκεί. Ωστόσο ο Pak συνεχίζει την ιστορία του, δείχνοντας μας κάτι πολύ σημαντικό: την επόμενη μέρα της επανάστασης. Τι γίνεται όταν αυτό που ένωνε τους Άλλους, χάνεται; Τι συμβαίνει όταν όλοι είναι Άλλοι; Ο Hulk βρίσκεται ξαφνικά μεταξύ κοινωνικών ζυμώσεων όπου κάθε ομάδα επιθυμεί να γίνει η νέα νόρμα, αδυνατώντας η μία να ξεπεράσει το μίσος για την άλλη. Ο βασιλιάς Hulk δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικός με τον πολεμιστή Hulk εδώ και η ωμή δύναμη, ενώ είναι αρκετή για την ανατροπή, δεν αρκεί για τη συνέχεια, όπου απαιτείται και μια επανάσταση κουλτούρας. Από την μία είναι λογικό, τόσο τα χρόνια μίσους,όσο και οι παραγωγικές σχέσεις δεν μπορούν να αλλάξουν από την μια στιγμή στην άλλη, πόσο μάλλον όταν η κομιξική υπερβολή μας τις διασαφηνίζει σε τέτοιο επίπεδο: όταν τα αυγά των Natives δεν είναι παρά τροφή για τους δεσμώτες τους, πως να σβήσει αυτό το μίσος;
Τελικά είναι αυτή η αδυναμία του Hulk να κατανοήσει το βαθύ μίσος πίσω από τον θυμό οδηγεί πολλούς απογοητευμένους στον εξτρεμισμό, μια βία που, σε αντίθεση με την επαναστατική πρακτική, δεν οδηγεί πουθενά, παρά μόνο στην συνέχιση της. Σαν ουροβόρος, αυτή η μικροαστική αντίληψη που κυριαρχεί σε μεγάλη μερίδα τόσο των καταπιεστών όσο και των καταπιεσμένων, οδηγεί στην τελική ρήξη όχι μόνο το νέο καθεστώς , αλλά και τον αναγεννημένο πλανήτη της Sakaar, και είναι με αυτή την πικρή γεύση στο στόμα που ο δημιουργός μας οδηγεί στο World War Hulk…
Eικαστικά, το σχέδιο των Carlo Pagulayan και Aaron Lopresti ακολουθεί τις στρωτές, προσγειωμένες στον σχετικό ρεαλισμό γραμμές που κυριαρχούν σε όλο το ύφος της Marvel την συγκεκριμένη περίοδο. Ωστόσο, χωρίς να πιέζονται να συμβάλλουν με κάποιο tie-in στα άλλα γεγονότα, αφήνουν, περιστασιακά την φαντασία τους ελεύθερη να τρέξει στην άγρια επιφάνεια της Sakaar, με τα επιβλητικά παλάτια, τα άγονα τοπία και βράχια στην αρχή και τα λιβάδια μετά, τα ηφαίστεια και τα πετρώδη καταλύματα. Η έρημος της αρχής, έρχεται, μετά από τον κόπο του πρωταγωνιστή να γίνει εύφορο έδαφος, σηματοδοτώντας και οπτικά την σταδιακή μεταμόρφωση του ίδιου του Hulk. O ίδιος ο ήρωας, ο οποίος εδώ αλλάζει ξανά και από άμυαλο κτήνος γίνεται ένας ευγενής άγριος, αποδίδεται με μια έμφαση στην σωματικότητα του, σαν άλλος Κόναν, χωρίς βέβαια τις αμφιλεγόμενες πινελιές του Howard, ειδικά στο θέμα των γυναικών καθώς οι γυναικείοι χαρακτήρες, όπως η Elloe Kaifi και κυρίως η Caiera, η μετέπειτα σύζυγος του Ηulk, μπορεί να δίνονται με τον συμβατικό, φετιχοποιημένο τρόπο υπό το βλέμμα του άνδρα δημιουργού, ωστόσο το κείμενο τους αφήνει μεγάλο περιθώριο δράσης, με πολλά προοδευτικά χαρακτηριστικά.
Εν τέλει, το Planet Hulk, θέτει μια πολιτική λογική, την οποία συνεχίζει να εξερευνά και στα μετέπειτα events, αλλά πια με άλλο πρόσημο. Είναι το λιγότερο κρίμα που δεν θα δούμε καποια εκδοχή της Sakaar στην μεγάλη οθόνη και περισσότερο που η Marvel επέλεξε, υπό το βάρος της εμπορικής πίεσης, να κλείσει τόσο τελεσίδικα αυτή την πολιτική πλευρά της. Σε κάθε περίπτωση πάντως, το Planet Hulk ήταν και παραμένει σίγουρα μια από τις καλύτερες ιστορίες του θυμωμένου γίγαντα, όσο και μια από τις καλύτερες της Marvel συνολικά.
About the Authors
Nίκος Γιακουμέλος Γεννήθηκε με μεγάλη επιτυχία αλλά μετά άρχισε καπου να δυσκολεύει το πράγμα. Σπούδασε Επικοινωνία και μετά αποφάσισε πως δεν του αρέσει να επικοινωνεί. Όνειρο του να μετακομίσει στην Σαχάρα όπου θα έχει ησυχία, αλλά μέχρι να το καταφέρει δουλεύει κωπηλάτης.
Related Posts
She-Hulk – Σεναριακό ναδίρ με φεμινιστικό γκλίτερ →
Doctor Strange in the Multiverse of Madness – Η τρέλα δεν πάει στα βουνά, αλλά στα σύμπαντα →
Χαρτί υψηλής ζήτησης – Τα 10 καλύτερα κόμικς του 2021 →
