«Λήθη και Λίνκολν»- Το φως μες στο σκοτάδι
Ο Αμερικανός συγγραφέας George Saunders μας συστήνει μια ξεχωριστή μυθιστορηματική γραφή με το νέο του βιβλίο «Λήθη και Λίνκολν» (“Lincoln in the Bardo”). Με έναυσμα ένα ιστορικό γεγονός, τον θάνατο του μικρού γιου του προέδρου των ΗΠΑ Αβραάμ Λίνκολν, αφηγείται μια ιστορία για την οικογένεια, την αγάπη, την απώλεια, τον θάνατο, τη λήθη.
Λέγεται πως ο συγγραφέας είχε συλλάβει την ιδέα του βιβλίου εδώ και 25 περίπου χρόνια και μόλις φέτος κατάφερε να της δώσει την οριστική της μορφή. Η μακροχρόνια αυτή αναμονή σίγουρα ήταν απαραίτητη ώστε ο Saunders να καταφέρει να αποδώσει με λόγο τις δαιδαλώδεις σκέψεις του. Σε αυτό τον λαβύρινθο έγκειται και η ιδιοφυΐα του βιβλίου. Ξεφεύγει από ακαδημαϊκές νόρμες και αναζητά τρόπους πρωτότυπης αφήγησης που συγκινεί και καθηλώνει τον αναγνώστη.
Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας επέλεξε έναν τύπο καταγραφής γεγονότων ειπωμένα από φανταστικά και μη πρόσωπα σε μορφή συνέντευξης. Επιλέγει αποσπάσματα από τις ζωές των ηρώων του και τα τοποθετεί με τέτοιο επιδέξιο τρόπο που φαίνεται σαν να συνδιαλέγονται. Ο συγγραφέας εμπνέεται από τον ρόλο του δημοσιογράφου και παραθέτει με φαινομενική ιστορική ακρίβεια τα γεγονότα.
Το δύσκολο εγχείρημα της μετάφρασης ανέλαβε η έμπειρη μεταφραστική πένα του συγγραφέα Γ.Ι. Μπαμπασάκη που παρέδωσε ένα εξαιρετικό αναγνωστικό αποτελεσμα για τις εκδόσεις Ίκαρος., αφού κατάφερε να αποδώσει εύστοχα τη δoρικότητα της γραφής του Saunders.
Παρόλο τον συναισθηματισμό που διακατέχει την ιστορία ο συγγραφέας στέκεται αγέρωχος παρατηρητής και αποφεύγει την έντονη συναισθηματική εμπλοκή που μπορεί να οδηγήσει σε δακρύβρεχτες σελίδες. Αυτό αποτελεί για τον αναγνώστη μια γροθιά στο στομάχι καθώς έρχεται αντιμέτωπος με τον θάνατο με έναν ωμό και απλό τρόπο. Οι λέξεις, όμως, που χρησιμοποιούνται κρύβουν έναν υπέροχο λυρισμό, την έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου να πονέσει, να θρηνήσει, να αγκαλιάσει.
Το 1862, στα χρόνια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, ο μικρός γιος του προέδρου, Γουίλι Λίνκολν όντας βαριά άρρωστος πεθαίνει. Ο Αβραάμ Λίνκολν μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά της πατρίδας του που χάνονται στον πόλεμο, χάνει και τον μικρό του αγαπημένο γιο. Ο Saunders δεν έχει σκοπό να κάνει μια ιστορική αφήγηση για την τότε κατάσταση αλλά επιχειρεί να εισχωρήσει βαθιά στο επώδυνο γεγονός της απώλειας του παιδιού και να ψάξει το κάθε πιθανό μονοπάτι που μπορεί να οδηγήσει στη λύση του αιωνίου μυστηρίου που ονομάζουμε θάνατο.
Και τότε, το βράδυ μετά την κηδεία του μικρού αγοριού αρχίζει ένα ταξίδι μεταφυσικό. Ο Αβραάμ Λίνκολν βρίσκεται στο νεκροταφείο θέλοντας να περάσει χρόνο με το άψυχο σώμα του γιου του. Κατά τη διάρκεια της νύχτας τα φαντάσματα των νεκρών παίρνουν ζωή και αρχίζουν να συνυπάρχουν. Μη αποδεχόμενα τη μοίρα του θανάτου τους προσπαθούν να προσεγγίσουν τον Γουίλι, το «παιδί-θαύμα», ώστε να πάρουν τις απαντήσεις που χρειάζονται. Παρακολουθούμε μέσα από τα μάτια των νεκρών τη συνάντηση του πατέρα με τον γιο του και ο συγγραφέας κατορθώνει να δώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα του θανάτου χωρίς να προσφεύγει σε μακάβριες και αποκρουστικές περιγραφές. Η παρουσία των νεκρών επιτυγχάνει μια ανάλαφρη ισορροπία και το δίπολο ζωής και θανάτου σταδιακά χάνει τα διαχωριστικά του όρια.
Αυτό σημαίνει και η έννοια “Bardo” (“Lincoln in the Bardo”) στην βουδιστική παράδοση. Ένα στάδιο μεταξύ ζωής και αναγέννησης, δηλαδή η κατάσταση των ψυχών προτού μετενσαρκωθούν. Ένα πέρασμα από τη ζωή στον θάνατο όπου ο νεκρός δεν έχει συνειδητοποιήσει ακόμα τη νέα του πραγματικότητα. Ο πατέρας έρχεται αντιμέτωπος με τη δύσκολη συνειδητοποίηση, πρέπει να αφήσει το παιδί του να «φύγει». Ο μικρός Γουίλι κρύβει μέσα του μια υπεράνθρωπη δύναμη που θα τον κάνει να αφήσει πρώτος πίσω τον πατέρα του, τη ζωή, και πείθει και τους άλλους νεκρούς να αφεθούν στο πεπρωμένο τους.
Για την εγκόσμια πραγματικότητα το βιβλίο αποτελεί μια κρυφή παρηγοριά. Μπαίνοντας ολοένα και βαθύτερα στον τρομακτικό δρόμο του θανάτου συνειδητοποιούμε την ανατριχιαστική φυσικότητα του. Αποδεχόμαστε και αφήνουμε ικανοποιημένοι το ποτάμι της λήθης να συνεπάρει την ύπαρξη.
About the Authors
Μάρω Παναγή Εκπαιδευόμενη Καρυάτιδα. Όταν βαριέται την ορθοστασία πηγαίνει θέατρο, σινεμά, διαβάζει και γράφει. Περισσότερα για την Μάρω βρίσκετε στο https://otanxarazei.blogspot.com
Related Posts
Ο Σκάνταρ και ο Κλέφτης του Μονόκερου – Ένας ήρωας γεννιέται →
Χρονοκαταφύγιο – Οι άνθρωποι και οι λαοί δεν είναι παρά αναμνήσεις και όνειρα →
Λατρεία – Μια queer αγάπη άνευ ορίων →
